Struktura przestrzenna Zamościa na podstawie planów miasta z XIX i XX wieku

Abstract

Skromny zasób kartograficzny Archiwum Państwowego w Zamościu odnoszący się do miasta Zamościa poszerzył się o trzy kopie wartościowych XIX-wiecznych planów miasta oraz schematyczny plan z okresu I wojny światowej ukazujący projektowany zasięg granic Zamościa. Chronologicznie uporządkowane opracowania kartograficzne przedstawiają stan miasta w wybranych latach z okresu 1818-1917, kiedy miało miejsce wiele kluczowych w dziejach miasta wydarzeń: upaństwowienie Zamościa (1821) oraz gruntowna modernizacja twierdzy (1817-1831) silnie przeobrażające dotychczasową strukturę przestrzenną miasta (likwidacja pierwotnych przedmieść), przyczyniające się do degradacji kluczowych funkcji. Kasata twierdzy (1866) umożliwiająca funkcjonowanie miasta w pełni cywilnego, nastręczająca jednak trudności w postaci nie do końca uregulowanej struktury własnościowej gruntów pofortecznych. Projektowanie zasięgu miasta (2. dekada XX w.) poprzez likwidacje enklaw podmiejskich osiedli i uporządkowanie struktury własnościowej gruntów miejskich.