Alt Ekstremite Amputelerinde Kaybedilen Duyusal Geribildirimlerin Giyilebilir ve İmplant Edilebilir Sensörlerle Yeniden Sağlanmasının Oluşturduğu İyileştirmeler ve Kazanımlar: Derleme Makale
Affiliation:
1. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Amaç: Bu derleme, alt ekstremite amputasyonlarına bağlı olarak ortaya çıkan duyusal geribildirim eksikliği, protez kullanıcılarında giyilebilir veya implant edilebilir sensörler ile giderildiğinde oluşan iyileştirmeleri ve kazanımları belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Alt ekstremite ampütasyonuna bağlı protez kullanıcılarında duyusal geribildirim sağlayan uygulamalar sonucundaki kazanımları belirlemek için Science Direct, Medline/Pubmed, Google scholar, Scopus ve Cochrane veri tabanları taranmıştır. Tarama yapılırken “sensory feedback (duyusal geribildirim), wearable sensors (giyilebilir sensörler), neuroprosthesis (nöroprotez), sensory substitution (duyusal ikame) ve postural control (postural kontrol) anahtar sözcükleri kullanılmış olup güncel yaklaşımlar hakkında bilgiler verilmiştir.
Sonuçlar: Duyusal geribildirime göre uygun motor yanıt oluşturması beklenen merkezi yapı yanlış veya yetersiz komutlarla alt ekstremite amputelerine postural kontrolün, yürüme hızının ve simetrisinin sağlanmasında, günlük yaşam aktivitelerinde ve egzersizlerde tüketilen enerji miktarında ve güven duygusunun korunmasında problemler çıkarmaktadır. Teknolojik cihaz ve uygulamalarla yeterli ve uygun duyusal geribildirim sağlandığında doğru motor yanıtların verilmesiyle bahsedilen problemlerin azaldığı veya ortadan kaybolduğu belirlenmiştir.
Tartışma: Protez ayağın altına yerleştirilen sensörler ile duyusal geribildirimin uyluğa aktarılmasıyla postural kontrolün iyileştiği, özellikle görsel bildirime ihtiyacın azaldığını belirtilmiştir.
Uyluk seviyesinde protez soketinin altına yerleştirilen yüzeysel deri elektrotlarını kullanarak hafif, invazif olmayan ve giyilebilir bir teknoloji olarak geliştirilen “NeuroLegs” sisteminin denendiği bir çalışmada düz zeminde artan yürüyüş simetrisi kaydedilmiştir. Eğimli ve düz yürümenin test edildiği bir araştırmada ise adım uzunluğundaki artışın ve adım genişliğindeki azalmanın duyusal geribildirimle sağlandığı tespit edilmiştir.
Giyilebilir duyusal geribildirim sağlayan sistemlerin etkisinin araştırıldığı çalışmalarda yürüyüş simetrisinin artışına bağlı olarak, yürürken güvenin artmasına ve daha az telafi edici hareketlere yol açmasıyla daha az yorgunluğa ve metabolik tüketime katkı sağladığı bulunmuştur.
Publisher
Hitit University
Reference20 articles.
1. Basla, C., Chee, L., Valle, G., & Raspopovic, S. (2022). A non-invasive wearable sensory leg neuroprosthesis: Mechanical, electrical and functional validation. Journal of Neural Engineering, 19(1). https://doi.org/10.1088/1741-2552/ac43f8 2. Charkhkar, H., Shell, C. E., Marasco, P. D., Pinault, G. J., Tyler, D. J., & Triolo, R. J. (2018). High-density peripheral nerve cuffs restore natural sensation to individuals with lower-limb amputations. Journal of Neural Engineering, 15(5), 056002. https://doi.org/10.1088/1741-2552/aac964 3. Chee, L., Valle, G., Marazzi, M., Preatoni, G., Haufe, F. L., Xiloyannis, M., Riener, R., & Raspopovic, S. (2022). Optimally-calibrated non-invasive feedback improves amputees’ metabolic consumption, balance and walking confidence. Journal of Neural Engineering, 19(4). https://doi.org/10.1088/1741-2552/ac883b 4. Chen, L., Feng, Y., Chen, B., Wang, Q., & Wei, K. (2021). Improving postural stability among people with lower-limb amputations by tactile sensory substitution. Journal of Neuroengineering and Rehabilitation, 18(1), 159. https://doi.org/10.1186/s12984-021-00952-x 5. Chien, J. H., Eikema, D.-J. A., Mukherjee, M., & Stergiou, N. (2014). Locomotor sensory organization test: A novel paradigm for the assessment of sensory contributions in gait. Annals of Biomedical Engineering, 42(12), 2512-2523. https://doi.org/10.1007/s10439-014-1112-7
|
|