Adıyaman İlinde Satışa Sunulan Çiğ Sütlerde Aflatoksin M1 Varlığının Araştırılması ve Potansiyel Risk Değerlendirmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Adıyaman ili merkezi ve ilçelerinde Eylül 2021-Nisan 2022 tarihlerinde satışa sunulan çiğ inek süt örneklerinde Aflatoksin M1 varlığı ve miktarlarını araştırmaktır. 96 adet çiğ inek süt örneğinde ELISA yöntemiyle Aflatoksin M1 miktarları ile tehlike indeksi (Hazard Index, HI) ve günlük alım miktarı (estimated daily intake, EDI) belirlenerek potansiyel risk değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışma sonucunda 96 adet çiğ inek sütünde 43 (%44,79) pozitif 53 (%55,21) negatif örnek, en fazla 0,054 μg/kg ve ortalama 0,028±0,026 μg/kg Aflatoksin M1 bulunmuştur. En çok sonbahar aylarında (n=24) toksin varlığı tespit edilmiştir. Sokak satıcılarından alınan örneklerin tamamı pozitif sonuç vermiştir. Pozitif numunelerden ortalama AFM1 ile yapılan günlük alım miktarıyla yapılan hesaplamada HI düzeyi 1 olarak belirlenmiştir. Türk Gıda Kodeksinin maksimum yasal sınırlarını aşan 4 örneğin ikisinin sokak sütü olduğu ve diğer ikisinin ise Adıyaman Besni ilçesinde entansif beslenmenin yapıldığı bir çiftliğe ait olduğu belirlenmiştir. Çalışmada 4 tane örneğin TGK yasal limitinin üzerinde olduğu ancak ortalama olarak AFM1 miktarının HI düzeyi potansiyel risk oluşturacak düzeyde bulunmamıştır. Araştırmamız sonucunda Adıyaman ili merkez ve ilçelerinde yaşayan halkın çiğ inek sütü ile Aflatoksin M1’e maruz kaldığı belirlenmiştir. Toplum sağlığının korunması için yetiştiricilerin aflatoksin konusunda bilinçlendirilmesi ve denetimlerin artırılması gerekmektedir.