Sorun odaklı çocuk kitaplarının okur-tepki teorisine göre incelenmesi: “Sadako” örneği

Abstract

Çocuk okurların problemli/zor konulara nasıl tepki vereceğini ortaya çıkarmak ve onun metinle olan etkileşimini görmek için tasarlanan bu araştırmanın temel amacı ortaokul öğrencilerinin sorun odaklı çocuk kitaplarına yönelik tepkilerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan çalışmada Sivas’ta bir devlet okulundan kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile seçilen 44 ortaokul öğrencisi araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma modellerinden durum çalışmasına uygun olarak yürütülmüştür. Çalışmada ilk önce Eleanor Coerr’in “Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşu” isimli kitabı kullanılarak etkileşimli okuma çalışmaları yapılmış, daha sonra öğrencilerin kitapla ilgili görüşleri bir form aracılığıyla toplanmıştır. Formda Hancock (2008) tarafından belirlenen Ulusoy (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan 4 soru ve araştırmacı tarafından eklenen 2 soru olmak üzere okur tepkilerini ölçmeye yönelik toplam 6 adet soru yer almaktadır. Veri analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmış, elde edilen veriler tablolar hâlinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda öğrencilerin 113 metin merkezli, 110 okur merkezli cevap verdiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin okudukları kitaptaki olaylara kişisel tepkiler verdikleri, duygu ve düşüncelerini aktarabildikleri, hikâyedeki olaylara katılma isteği duydukları, ana fikri tespit edebildikleri, karakterleri anladıkları, onlarla özdeşim kurdukları görülmüştür. Öğrencilerin tamamına yakını kitabı beğendiğini ve arkadaşlarına tavsiye edeceğini ifade etmiştir. Buna rağmen 30 öğrenci kitaptaki ölüm, savaş, hastalık gibi problemli konulardan rahatsızlık duyduklarını, kitaptaki kahramanlarla empati kurduklarında çok üzüldüklerini belirtmişlerdir.