Investigating of high school students' knowledge and spatial images of Türkiye’s neighboring countries

Abstract

Coğrafya dersi öğretim programının temel amaçlarından birisi öğrencilerin coğrafi birikim ve sentez ülkesi olan Türkiye’nin komşu ülkelerine (yakın çevre) ait mekânsal değerleri kavraması ve bu anlamda ülkesinin sahip olduğu potansiyel avantajların bilincine varmasıdır. Mekânsal değerleri kavramanın bir adım öncesinde öğrencilerin Türkiye’nin komşu ülkelerine yönelik bilgilerinin ve imajlarının belirlenmesi önem arz etmektedir. Zira doğru bilgi, doğru imajı; doğru imaj da doğru mekânsal değerleri beraberinde getirir. Bu bakış açısından hareketle çalışmada lise son sınıf öğrencilerinin Türkiye’ye kara sınırıyla komşu ülkelere yönelik bilgilerinin ve imajlarının tahlil edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmaya farklı okul türlerinde öğrenim gören 426 lise öğrencisi katılmıştır. Yazarlar tarafından hazırlanan anket aracılığıyla toplanan veriler, Excel ve SPSS aracılığıyla analiz edilmiş ve betimsel tarama desenine tabi tutulmuştur. Elde edilen sonuçlar, cinsiyet ve komşu ülkelerin isimlerini yazabilme arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığını; ancak okul türleri ile komşu ülkelerin adlarını yazmaları ve harita üzerinden toplam kaç ülkeyi gösterebildikleri arasında anlamlı bir farklılık bulunduğunu ortaya çıkarmaktadır. Sonuçlar, lise öğrencilerinin harita bilgilerinde eksiklikler/yanlışlıklar olduğunu, öğrencilerin hatalı ve doğru olmayan mekânsal imajlara sahip olduklarını ve kalıp bilgi ya da ön yargılarla tanımlamalar yaptıklarını göstermektedir. Buradan hareketle, coğrafya öğretim sürecinin, hedeflenen öğrenme çıktılarını sağlamak yerine, gündelik yaşamın ya da popüler kültürün etkisi altında kaldığı söylenebilir. Ülkemizi ve geleceğimizi nice cihetiyle (ekonomik, sosyal, siyasi) çok yakından ilgilendiren bu konuya ait araştırmaların daha geniş pencereden bir düşünce kuruluşu tarafından periyodik olarak raporlanması ve eğitim ve öğretim faaliyetlerinin özellikle coğrafya öğretiminin yeniden planlanması önerilmektedir.