Dissociative identity disorder as interdisciplinary problem. Part I – psychiatric and psychological aspects

Abstract

Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości (DID), należy do złożonych zagadnień z pogranicza psychiatrii i psychologii. Specyfika zaburzenia oraz jego obraz kliniczny implikują liczne trudności w procesie diagnozy i leczenia. Rozpoznanie DID może mieć również doniosłe skutki prawne, zwłaszcza w zakresie możliwości przypisania odpowiedzialności karnej czy ogólnej zdolności do bycia świadkiem. Zagadnienie ma więc charakter interdyscyplinarny. W praktyce DID rozpoznawane jest rzadko, choć szacuje się, że występuje u ok. 1% populacji ogólnej. W wielu przypadkach okres od pierwszego kontaktu z systemem opieki zdrowotnej do postawienia prawidłowej diagnozy przekracza kilka lat (od 6,7-8 lat), a odsetek błędnych diagnoz oscyluje na średnim poziomie 2.8 w przeliczeniu na pacjenta. Brak szybko i prawidłowo postawionej diagnozy uniemożliwia podjęcie adekwatnego leczenia, co przekłada się na wydłużenie całego procesu terapeutycznego i rzutuje na jego skuteczność oraz znacząco podnosi koszty. Nie ulega wątpliwości, że w procesie kształcenia psychiatrów i psychologów klinicznych powinno kłaść się większy nacisk na umiejętności prawidłowej detekcji objawów dysocjacyjnych oraz na wykorzystywanie służących ku temu narzędzi diagnostycznych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i identyfikacja głównych problemów jakie DID implikuje w płaszczyźnie diagnostyczno-terapeutycznej (psychologiczno-psychiatrycznej). W artykule omówiono istniejące narzędzia diagnostyczne, problematykę współchorobowości oraz przyczyny błędnie stawianych diagnoz. Odniesiono się do zagadnienia fałszywie-dodatnich rozpoznań i trudności w różnicowaniu pacjentów z DID od osób symulujących. Przeanalizowano podstawowe błędy popełniane w trakcie terapii, takie jak strategia minimalizacji czy działania prowadzące do wystąpienia multiple therapist disorder. Aspekty prawne zostaną przedstawione w odrębnym artykule.