Ganser syndrome – a dissociative disorder or a factitious disorder? A case report

Abstract

Zespół Gansera (ZG) jest jednym z niewielu eponimów, które przetrwały w historii psychiatrii do czasów obecnych. ZG jest mało znanym i rzadko występującym schorzeniem. Najczęściej opisywany jest jako odpowiedź na stresogenną sytuację (np. pozbawienie wolności), dlatego stanowi istotne zagadnienie w opiniowaniu sądowo-psychiatrycznym. W etiologii bierze się także pod uwagę podłoże organiczne. Jako podstawowe objawy zespołu wymienia się: przybliżone odpowiedzi, omamy wzrokowe i słuchowe, przymglenie świadomości oraz objawy konwersyjne. Dodatkowo może występować opaczne wykonywanie prostych czynności oraz niewrażliwość na bodźce bólowe. ZG zwykle charakteryzuje się ostrym przebiegiem i spontaniczną remisją. Zazwyczaj występuje niepamięć epizodu chorobowego. Kryteria diagnostyczne ZG są nieprecyzyjne, a jego pozycja klasyfikacyjna ulegała zmianie na przestrzeni lat. W klasyfikacji DSM-5 ZG został całkowicie pominięty, choć w DSM-IV zaliczany był do zaburzeń dysocjacyjnych. Obecnie część autorów skłania się bardziej do klasyfikowania go jako zaburzenia pozorowanego. W klasyfikacjach opracowanych przez WHO (ICD-10 oraz ICD-11) ZG zaliczany jest do zaburzeń dysocjacyjnych (konwersyjnych), co wydaje się być, w świetle obecnej wiedzy, najbardziej właściwe. Przedstawiony opis przypadku dotyczy pacjenta, u którego dwukrotnie wystąpił niemal identyczny schemat pojawienia się pełnoobjawowego ZG. Objawy pojawiły się w krótkim czasie po osadzeniu w zakładzie karnym. Przebieg był przewlekły i nawracający. Pacjent wykazywał niewrażliwość na bodźce bólowe. Przeprowadzona diagnostyka wykluczyła możliwość podłoża somatycznego.