Affiliation:
1. NUH NACİ YAZGAN ÜNİVERSİTESİ
2. NUH NACİ YAZGAN ÜNİVERSİTESİ, SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Abstract
Nüfusun artması ve yemek kültürünün değişmesi ile gıda katkı maddelerinin sayısı ve çeşidi önemli ölçüde artmıştır. Gıda katkı maddelerinin kontrolsüz ve amaçları dışında kullanımını önlemek için çeşitli yasal düzenlemeler olsa da tüketiciler arasında gıda katkı maddelerinin zararlı olduğuna yanlış bir inanç vardır. Ayrıca son yıllarda insanlar sağlık bilgilerine erişmek için interneti daha fazla kullanmaya başlamıştır. YouTube™, beslenme ve sağlık bilgilerine erişmek için sıklıkla kullanılan platformlardan biridir. Ancak paylaşılan bilgiler için ne yazık ki bir denetim mekanizması bulunmamaktadır. Ayrıca gıda katkı maddeleri gibi tartışmalı konularda ortaya çıkan bilgi kirliliği, bu denetimin önemini daha da artırmaktadır. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı, gıda katkı maddeleri hakkında bir bilgilendirme kaynağı olarak YouTube videolarını değerlendirmektir. Çalışmaya 96 video dahil edilmiştir. Videonun ismi, linki, yüklenme tarihi, süresi, görüntülenme sayısı, yorum sayısı, beğenme ve beğenmeme sayısı ve yükleme kaynağı bilgileri (Kişisel bloglar, sağlık profesyonelleri ve gıda profesyonelleri) kaydedilmiştir. Daha sonra izlenme oranı, beğenme oranı ve video güç indeksi (Video Power Index-VPI) değerleri hesaplanmıştır. Video kalitesini değerlendirmek için araştırmacılar tarafından oluşturulan İçerik Değerlendirme Skoru, Modifiye DISCERN Ölçeği ve Global Kalite Skoru (Global QualityScore-GQS) kullanılmıştır. Videolar, gıda katkı maddeleri konusunda bilgi sahibi iki araştırmacı tarafından izlenerek değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel bulguları, gıda profesyonelleri tarafından paylaşılan videoların GQSve İçerik Değerlendirme Skorunda sağlık profesyonelleri ve kişisel bloglardan daha yüksek puan aldığını ortaya koymuştur (p<0.001). Her üç ölçekte en düşük puan alan videolar kişisel bloglar tarafından paylaşılanlar olmuştur (p<0.001). Ayrıca İçerik Değerlendirme Skoru ile VPI (r=0.308, p=0.002) ve izlenme oranları (r=0.308, p=0.002) arasında pozitif korelasyon olduğu belirlenmiştir. Ancak video kalitesi puanları ile beğenme oranlarının negatif ilişkili olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuçlar, gıda katkı maddeleri konusunda uzmanlar tarafından yapılan bilgilendirmenin önemini göstermiş olup, YouTube™ platformunda beslenme ve sağlık alanında yayımlanan videoların denetlenmesinin önemini vurgulamıştır.
Funder
Destekleyen bir kurum bulunmamaktadır
Reference26 articles.
1. Codex Alimentarius. Class names and the international numbering system for food additives. Published 2021. Accessed December 10, 2023.
2. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130630-4.htm. Yayımlanma Tarihi 2013. Erişim Tarihi10 Aralık, 2023.
3. Wu L, Zhang C, Long Y, Chen Q, Zhang W, Liu G. Food additives: From functions to analytical methods. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022;62(30):8497-8517. doi:10.1080/10408398.2021.1929823.
4. Özgün D, Küşümler AS. Gıda katkı maddelerinin sağlık üzerine etkileri. Sağlık ve Yaşam Bilim Derg. 2020;2(1):22-26. doi:10.33308/2687248X.202021172.
5. EFSA. Food Additives.Available online: https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/food-additives. Published 2018.Accessed December 4, 2023.