ՌԴ Հայկական սփյուռքի դերը հայ-ռուսական հարաբերությունների ամրապնդման գործում (1991-2008 թթ.)

Abstract

Հայերը պատմական իրադարձությունների որոշակի բերումով, X-XI դդ. սկսած, դարեր շարունակ բնակվել են Ռուսաստանում, որտեղ գրեթե մշտապես աչքի են ընկել տարբեր ոլորտներում ունեցած նշանակալի դերակատարմամբ: Ուստի պատահական չէր, որ ԽՍՀՄ-ի փլուզման հետևանքով անկախություն ձեռք բերած Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների ամրապնդման գործում իր ներդրումն ուներ նաև ՌԴ հայկական սփյուռքը, որը տեղի խոշոր էթնիկական համայնքներից էր: Վերջինիս ինքնակազմակերպման գործընթացը, բխելով ի հայտ եկած պատմաքաղաքական հանգամանքներից, սկիզբ առավ 1980-ականների վերջից, երբ Ռուսաստանում սկսեցին ձևավորվել և զարգանալ հայկական հասարակական ազգային կազմակերպություններ, որոնք օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ պատճառներով տարբերվում էին Արևմուտքում և Արևելքում ավանդաբար գործող դասական հայկական սփյուռքի կառույցներից: Միաժամանակ, ՌԴ-ում նորաստեղծ հայկական ազգային միավորումների ղեկավարների մեծ մասի ակնառու սեփական շահախնդրական դրսևորումների և շատ կազմակերպությունների միջև առկա լարվածության հետևանքով ռուսահայության բացարձակ մեծամասնությունն աշխատում էր հեռու մնալ տվյալ կառույցներին առնչվելուց: Դա խիստ բացասաբար էր անդրադառնում Ռուսաստանում հայ համայնքի կազմակերպչաբովանդակային գործունեության վրա, որը, բնականաբար, սահմանափակում էր նաև հայ-ռուսական հարաբերությունների զարգացմանը լիարժեքորեն աջակցելու նրա հնարավորությունները: Исторически сложилось так, что, начиная с X-XI веков армяне обосновались в России, где всегда выделялись своей деятельностью в разных областях науки, образования, искусства, экономики и т.д. И не случайно, что после обретения независимости в дело укрепления отношений между Арменией и Россией свою лепту внесла также армянская диаспора, которая была одной из крупнейших этнических общин. Процесс самоорганизации армянской диаспоры в силу исторически сложившихся обстоятельств начался в конце 1980-ых, когда в России стали формироваться армянские общественные национальные организации, в корне отличавшиеся от традиционных армянских классических диаспорических структур на Западе и Востоке. Однако несогласованность действий этих союзов, трения между ними препятствовали организационной деятельности армянской общины. The Armenians due to certain historical events lived in Russia since the X-XI centuries, where they have almost always been distinguished by their significant role in various fields. Therefore, it was no coincidence that the Armenian diaspora of the Russian Federation, which was one of the largest and fast-growing local ethnic communities, contributed to the strengthening of relations between Armenia and Russia, which gained independence after the collapse of the USSR. The process of self-organization of the latter started from the emerging historical and political cir-cumstances at the end of the 1980s when Armenian non-governmental national organizations began to form and develop in Russia, which differed from the classical Armenian diaspora structures traditionally operating in the West and the East for objective and subjective reasons. At the same time, due to the prominent self-interested manifestations of most of the leaders of the newly created Armenian national associations in Russia and the existing tension between many organizations, the majority of Russian Armenians tried to stay away from dealing with these structures. It had a very negative impact on the organizational activities of the Armenian community in Russia, which naturally limited its opportunities to fully support the development of Armenian-Russian relations.