Çalışma Süreleri ve Ücretler Çalışan Çocuğun Kabullenilmiş İstismarı mı Çıraklık Okullarında Yapılan Bir Çalışma

Abstract

Çocuk Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 9. Maddesi çocukların asgari bir yaştan önce istihdam edilmemesini öngörülmüştür. Ülkemizde ve Dünya’da çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları,  çalışma, ara dinlenme süreleri ve alacakları ücretler kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiştir. Çalışmamızın amacı ülkemizde çalışan çocukların çalışma sürelerinin ve çalışma sürelerine karşılık aldıkları ücretlerin yasal düzenlemelerle uyumunun değerlendirilmesi ve uzun çalışma sürelerinin ekonomik istismar niteliğinin tartışılmasıdır. Materyal ve Metod: Ankara’da 2006-2007 öğretim yılında, randomize seçilen 580 [ 546 erkek, 34 kız]çıraklık okulu öğrencisine anket uygulandı. Çalışma süreleri ve aldıkları ücret sorgulandı.Bulgular: Ortama günlük çalışma süreleri 12 (11.089 ± 2,24 SD ) saat.  %57,8’inin, 8 saatin üstünde çalıştığı saptandı. Yaş grupları ve cinsiyetler arasında çalışma saatlerinin uzunluğu açısından fark tespit edilmedi. Çalıştıkları sektörler arasında çalışma saatleri yönünden anlamlı bir fark bulunmadı. Katılanların%3,6’sı 16 saatten fazla çalışıyordu (ortanca: 12.00,  sınırlar: 6-18, SE: 0.11) .  Katılanların %3,6’sının çıraklar için kanuni olarak belirlenen asgari ücretten az maaş aldıkları saptandı.Tartışma ve Sonuç: Çocuk işçiliği zaten önemli bir sorunken, çocukların uzun süre çalıştırılmaları başlı başına bir risk oluşturmaktadır ve çocuğun istismarının bir başka yönü olarak değerlendirilmelidir.  Ücretler çoğunlukla yasal düzenlemelere uygun görünse de çalışma saatlerine oranlandığında düşüktür. Çocuk çalışmasına izin verilen işyerlerinin denetlenmesinde;  çalışma saatlerinin de denetlenmesinin sakıncaların önlenmesine katkıda bulunulacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: çalışan çocuk, ekonomik istismar, uzun çalışma saatleri, ücret