Gutenberg Galaksisinden Meta Evrenine: Üçüncü Kuşak İnternet, Web 3.0

Abstract

Birinci kuşak internet olarak anılan Web 1.0’ın tek yönlü iletişim ortamı kısa sürede yerini Web 2.0’ın etkileşimli dairesel iletişimine bırakmıştır. Araştırmacıların birçoğu Web 2.0 üzerinde geliştirilen Semantik webin internetin yeni kuşağı olacağını ileri sürmüşlerdir. Ancak 2008 yılında, paranın aracısız transferi arayışının sonucu olarak ortaya çıkan blokzinciri ağı, internetin tüm geçmiş kuşaklarını unutturacak gelişmelerin habercisi olmuştur. Bitcoin’in mucidi Nakamoto’nun “peer to peer network” çalışması ile World Wide Web’in mucidi Berners-Lee’nin “mind to mind” hayali arasında gizli bibliyografik bir bağ kurulabilir. Nitekim Web 3.0 ile ilgili gelişmeleri bu bağlamın üzerinde ele almanın tutarlı olacağı anlaşılmaktadır. Bilgisayarların birbirine bağlanması ve veri transferi için bir merkezin varlığına olan ihtiyacı ortadan kaldıran blokzinciri ağı, beraberinde internetin yeni enstrümanlarının doğuşuna da zemin hazırlamıştır. Meta evreni projeleri de bunların en bilinenlerindendir. Meta evreni projelerinin ileride blok zinciri ağı üzerine taşınması söz konusu projeleri merkeziyetsiz bir yapıya büründürecektir. Bu durumda mevcut büyük teknoloji şirketlerinin ve sosyal medya platformlarının yüz milyarlarca Dolarlık gelirlerinden olma ihtimalleri de bulunmaktadır. Şu sıralar deneme aşamasında olan meta evreninde varlık gösterme çabalarının birçoğu da şüphesiz elenecektir. Bunların başında gerçek dünyanın kopyasını meta evrenine taşıyarak insanlara, gerçek dünyada başkalarına ait olan yerleri pazarlama kurnazlığı gelmektedir. Bu durum tanınmış Türk dolandırıcı Sülün Osman’ın İstanbul Boğaz Köprüsünü satma hikayesini çağrıştırmaktadır. Meta evreni kuşkusuz özgün ve gerçek dünyanın ötesinde olmalıdır.