İki-Aşamalı Araç Rotalama Problemi: Temel Yaklaşımlar ve Konvansiyonel Araç Rotalama Problemi ile Karşılaştırmalar

Abstract

Dağıtım ağının birden fazla kademeye bölündüğü çok-aşamalı dağıtım sistemleri, işletmelerin hem ilk kademelerde gerçekleştirdikleri büyük miktarlardaki sevkiyatlardan hem de her kademedeki araç kapasitelerinin etkin kullanımından doğan ölçek ekonomilerinden faydalanmalarını ve yoğun kentsel alanlarda gerçekleştirilen dağıtım faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel ve sosyal etkilerin azaltılmasını sağlayabilmektedir. Bu bağlamda, akademik literatürde de çok-kademeli dağıtım sistemlerinin modellenmesine yönelik çalışmalar da artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çok-kademeli dağıtım sistemleri kapsamında yer alan İki-Aşamalı Araç Rotalama Problemine (2A-ARP) kapsamlı bir bakış açısı sunmak ve tek-kademeli dağıtım sistemlerine göre avantajlarını irdelemektir. Bu amaçlar doğrultusunda, literatürde yer alan 2A-ARP uygulamaları çözüm yaklaşımları açısından sınıflandırılarak metodolojik detayları tasnif edilmekte, daha sonra, bir süpermarket zincirinin verisinden hareketle oluşturulan uygulama tasarımı ile 2A-ARP modellemesi klasik Araç Rotalama Problemi (ARP) ile mesafe, yakıt tüketimi, süre ve maliyet gibi dört ayrı amaç fonksiyonu ile kıyaslamaya tabi tutulmaktadır. Kıyaslamalarda, kapasite, talep, araç sayısı ve araç kapasitesi parametrelerindeki değişimin etkisini analiz etmek amacıyla 25 senaryo ile duyarlılık analizi yapılmıştır. Tasarlanan uygulama varsayımları altında elde edilen sonuçlar, 2A-ARP modelinin ARP modeline göre daha maliyetli olmasına rağmen, süre, mesafe ve yakıt tüketimi gibi faktörler açısından daha avantajlı olduğunu göstermektedir.