Bağlam Temelli Soru Oluşturma Aşamaları; Ulusal ve Uluslararası Yaklaşımları

Abstract

Bağlam temelli ders tasarımları fen öğretiminde oldukça önem taşıyan yaklaşımlardan biri olarak ileri sürülmektedir. Bağlam temelli yaklaşımın, öğrencilerin günlük hayatlarında karşılaştıkları olayların, olguların ve problemlerin sınıfa taşınarak fen öğretiminin gerçekleştirilmesini sağlaması ile, öğrencilerin öğrendikleri fen kavramlarının, günlük hayatta nerede karşılaştıkları sorusuna cevap bulmalarını sağlayarak fene karşı olumlu tutum geliştirmelerinde avantajlara sahip olduğu belirtilmektedir. Bağlam temelli yaklaşım ile yürütülecek ders tasarımlarında ölçme değerlendirme sürecinde bağlam temelli sorular, belirlenen hedefe ulaşmada anahtar rolü üstlenmektedir. Bu çerçevede bağlam temelli soruların nitelikleri, bağlam temelli soruların oluşturulması gerekliliği ön plana çıkmaktadır. Ancak, alan yazın incelemelerinde ortak bir bağlam temelli soru oluşturma aşamalarına rastlanmamıştır. Bu eksiklik kapsamında ulusal ve uluslararası alan yazında yürütülen bağlam temelli soru oluşturma aşamaları derlenerek ortak bir bağlam temelli soru oluşturma süreci önerilmiştir. Bu kapsamda betimsel tarama modeli ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama süreci çerçevesinde tarama ve içerme ölçütleri kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde çalışmaların ortak noktalarının ve farklılıklarının ortaya çıkartılmasında, çalışmadaki yazarlarla birlikte 3 alan uzmanının görüşleri üzerinden, fikir birliği ve fikir ayrılıkları oluşturulmaya çalışılmış ve bulgulara son hali verilmiştir. Araştırmanın sonuçlarında bağlam temelli soruların ulusal ve uluslararası literatürde ortak özelliklerine yer verilmesinin yanı sıra öğrencilerin analizi, günlük hayat problemlerinin belirlenmesi, problem durumlarının fen bilimleri öğretim programı kazanımları ile ilişkilendirilmesi, problem durumlarının örtük olarak verileceği günlük hayat durumlarının yansıtılması için senaryo, olay, hikaye, deney vb. kurguların tasarlanması, öğrencilerin süreç içerisinde bilişsel aktifliği kapsamında yönlendirici soru cümlelerinin oluşturulması ve görselleştirilmesi, değerlendirilmesi, uzman görüşleri ile son halinin verilmesi olmak üzere 8 basamakta bağlam temelli soru oluşturulması önerisi ileri sürülmüştür.