Kelime Çağrışım Testi ve Bilişsel Haritalama Tekniğinin Görgül Bir Çalışma Üzerinden İncelenmesi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zeve Kampüsü

Abstract

Kelime çağrışım testi ve bilişsel haritalama tekniği sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılan araştırma teknikleri arasındadır. Bu çalışmada nitel yöntemlerde postpozitivist yaklaşımda ele alınabilecek bu iki araştırma tekniğinin görgül bir araştırma üzerinden değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda 130 üniversite öğrencisinin üniversite kampüsüne dair çağrışımları ve bilişsel haritaları, sırasıyla kelime çağrışım testi ve bilişsel haritalama tekniği ile incelenmiştir. Kelime çağrışım testi verileri IRAMUTEQ programı aracılığıyla prototip analizi ve benzerlik analizine; bilişsel haritalama sürecinden elde edilen veriler ise bilişsel haritaların çözümlenmesine tabi tutulmuştur. Her iki teknikten elde edilen sonuçlar yurtlar, sahil, fakülteler ve hastane gibi mekânların ortak bir şekilde vurgulandığını göstermektedir. Kelime çağrışım testi, kampüsün büyüklüğü, Van Gölü, sosyal ilişkiler ve kampüsle ilgili sorunları vurgularken, bilişsel haritalarda kampüs yolları, otobüs durakları, yemekhane, üniversite girişi ve Alle Yolu gibi öğeler belirgin hâle gelmiştir. Sonuçlar bu iki tekniğin bir arada kullanılmasının araştırma konusuna dair sözel ve görsel dillere ilişkin bütünsel bir perspektif sunmaya son derece yardımcı olduğunu göstermektedir. Ayrıca her iki tekniğin biliş ve duygulanıma ilişkin kapsamlı bilgiler yanı sıra temsil nesnesine dair deneyimlerin doğrudan ya da dolaylı ipuçlarını sunduğu gözlenmiştir. Kelime çağrışım testi katılımcıların temsil nesnesiyle nasıl ilişki kurduklarını ve temsil nesnesine dair anlayışlarını inşa etmek için neleri seçtiklerini ortaya koyarken; bilişsel haritalar temsil nesnesinin belirli yanlarının nasıl önceliklendirildiğini anlamaya olanak tanımaktadır.