YEHOVA’NIN ŞAHİTLERİ’NİN SOSYAL PROFİLLERİ VE ÜYE KAZANMA KALIPLARI: İSTANBUL KURTULUŞ CEMAATİ ÖRNEĞİ

Abstract

Yehova’nın Şahitleri özgün ibadet anlayışları ve Hristiyanlık yorumları ile Türkiye’de ve dünya çapında istikrarlı büyüme sergileyebilen az sayıdaki Batı kökenli dini topluluktan biridir. Şahitler 19’ncu yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri’nde Protestan dini hareketler arasında “Kutsal Kitap Öğrencileri” adıyla ortaya çıkmış, ilk başlarda Hristiyanlık kökenli bir tarikat olarak görülürken, zamanla genel kabul gören Hristiyan inançlarından ayrışan öğretiler sergilemeye başlamalarıyla yeni bir dünya dini olarak değerlendirilmeye başlanmışlardır. Bu çalışmanın ilk bölümünde, İstanbul Kurtuluş Cemaati üzerine yapılan saha araştırmamızda tespit ettiğimiz demografik profil ve üye kazanma kalıbı diğer ülkelerdeki cemaatler üzerine yapılan araştırmalardaki bulgularla birlikte ele alınacak, Türkiyeli ortalama bir Yehova’nın Şahidinin hangi biçim ve yollarla cemaatlere kazandırıldığı ayrıntılı olarak tartışılacaktır. Çalışmamızın dayandığı veri havuzu yaklaşık üç yıl boyunca katılım gösterdiğimiz toplu ibadetlerde tutulan alan notları, kaynak kişilerden edinilen bilgiler ve 21 cemaat üyesi ile yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlardan temin edilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen bulgulardan ilki örneklemimiz içerisindeki Yehova’nın Şahitleri’nin din değiştirme (konversiyon) kalıplarının diğer ülkelerdeki örneklerden çok daha belirgin bir biçimde Sosyal Ağ kuramı ile örtüşme sergilediğidir. İlave olarak toplumsal cinsiyetin din değiştirmeye aracılıkta önemli bir etmen olduğu özellikle akrabalık ağlarının ise etkin rol oynadığı tespit edilmiştir. İkinci bölümde bu bulgulardan hareketle, ilkini “bağdaştırma” ikincisini “öncülük” olarak adlandırdığımız iki temel biçim üye kazanma doğrultusu önerilecektir. Bu iki doğrultu, araştırma örneklemimiz içerisinde iki farklı sosyal arayış ve ihtiyaca tekabül eder görünmektedir. Çalışmanın son bölümünde bu iki arayışı temsil eden iki görüşülenin din değiştirme tecrübesi üzerinde ayrıntılı durulacaktır.