ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLARIN EBEVEYNİ OLMAK VE ERKEN ÇOCUKLUKTA ÖZEL YETENEKLİ OLMAK: EBEVEYN GÖRÜŞLERİ

Abstract

Özel yetenekli çocuklar, erken çocukluk döneminde farklı gelişimsel ilerlemeye sahiptir. Çocukların doğumdan itibaren en iyi gözlemcisi olan aileler de bu gelişimsel farklılığın tespit edilmesinde oldukça önemli bir role sahiptir. Literatürdeki bu bilgilerden yola çıkılarak bu çalışmanın amacı, aile gözlemlerine göre özel yetenekli çocukların erken çocukluk döneminde nasıl bir gelişimsel süreç izlediğini ve bu çocukların ailelerinin erken çocukluktan itibaren nasıl beklentileri ve ihtiyaçları olduğunu belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilirlik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılında İzmir ili Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaokullara devam eden 19 özel yetenekli öğrencinin ebeveyni oluşturmaktadır. Çalışmaya 13 anne ve 6 baba katılmıştır. Katılımcıların yaşları 35 ile 53 arasındadır. Görüşme sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, okul öncesi dönemde özel yetenekli çocukların farklı gelişen özellikleri; öğrenme güdüsü ve merak, kendi kendine öğrenme, ilgi alanlarına sahip olma, yaratıcılık, ileri bilişsel beceriler, ileri dil becerileri, ileri motor beceriler ve farklı kişilik özellikleri olduğu, bu çocukların en çok sordukları soru tiplerinin sırasıyla konulara yönelik sorular, ne-neden-nasıl soruları ve soyut kavramlara yönelik sorular şeklinde olduğu görülmüştür. Özel yetenekli çocukların dil ve psiko-motor gelişiminin çoğunlukla akranlarından ileri seviyede olduğu ve bu çocukların merak ettiği konuların genel olarak fen ve teknoloji, okuma-yazma ve sanat olduğu görülmüştür. Bu durumun ilkokul döneminde matematik, yetişkinlik becerileri, sosyal ilişkiler de eklenerek değişiklik gösterdiği sonucuna varılmıştır. Ebeveynlerin en çok yaşadığı sorunlar; çocukla ilgili sorunlar, yeterince destekleyememe kaygısı, eğitim süreçleri ve çevreden gelen eleştiriler olduğu görülmüştür.