EPİKÜROS’UN HAZCILIK ÖĞRETİSİNDE ERDEM KAVRAMININ YERİ

Abstract

Epiküros Helenistik Dönem hazcılık öğretisinin başlıca temsilcisidir. O, hazzın kendi başına bir iyi olduğu noktasında, Aristippos başta olmak üzere, birçok hazcı filozofla aynı görüştedir ancak mesele hazzın mahiyetini konuşmaya geldiğinde söz konusu filozofların çoğundan ayrılır. Nitekim Epiküros tek türden bedensel hazlar tasnifini yeterli görmemiş ve hazlar arasında niceliksel olanın yanında niteliksel bir sınıflamaya da yer vermiştir. Epiküros’a göre insan yaşamının amacı mutluluktur ve mutlu bir yaşam haz dolu bir yaşamdır, bununla birlikte yaşamın amacı olacak türden bir mutluluğa erişmek anlık doyumlar içeren salt bedensel hazlarla değil, daha çok yaşam boyu sürmesi beklenen kalıcı hazlarla mümkündür. İşte, bu çalışmada Epiküros’un hazcılık öğretisinin sınırlarını çizdiği türden mutlu bir yaşama erişmede erdemlerin rolünün ne olduğu araştırılmıştır. Epiküros erdemlerin mutlu bir yaşamın ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia etmiştir ve dahası bu iddia bir yönüyle araştırmacılara Epiküros felsefesinde erdemli bir yaşamın kendi başına bir amaç olup olmadığını düşündürmüştür. Ne var ki Epiküros’un yaşamın nihai amacının mutluluk olduğu iddiası kesin bir dille ortadadır ve bu iddia teorisinin diğer unsurlarını mutluluğa göre araçsal bir konuma indirgemektedir. Dolayısıyla Epiküros’un hazcılık öğretisinde erdemler, kendilerine yüklenen anlam ne kadar güçlü olursa olsun, temelde araçsal bir değere sahiptir.