EVALUATION OF FAKE NEWS AND DISINFORMATION IN NEWS BULLETINS AND DISCUSSION PROGRAMS UNDER LAW NO. 6112

Abstract

Enformasyon çağında bireyler dezenformasyon ve yalan haberlere yoğun biçimde maruz kalmaktadırlar. Özellikle haber bültenleri ve tartışma programlarında bu tür içeriklerin yayılması insanların yanlış bilgilenmesine, kamuoyunun yanlış yönlendirilmesine ve sonuçta toplumsal bir huzursuzluğa sebebiyet vermektedir. Halkın haber bültenleriyle bilgi alması veya tartışma programlarında yapılan eleştirilerin veya yorumların halka iletilmesi basın faaliyeti kapsamında ne kadar gerekliyse, toplumun doğru bilgiye ulaşması da o derece önemlidir. Görsel-işitsel medyada dezenformasyon ve yalan haberlere ilişkin ulusal ve uluslararası alanda çalışmalar ve yasal metinler bulunmaktadır. Türkiye’de görsel-işitsel medyada yalan haber ve dezenformasyonla mücadelede Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) görevlidir. 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesindeki “yayın ilkeleri”ne uygunluğu denetlenen yayınlarda dezenformasyon veya yalan haber olduğu tespit edilen içeriklere yönelik kararlar bulunmaktadır. Bu kararlar basın faaliyeti ve ifade özgürlüğü sınırları çerçevesinde ele alınırken “gerçeklik, doğruluk ve tarafsızlık” bakımından da değerlendirilmelidir. Çalışmada öncelikle dezenformasyon ve yalan haber kavramlarının görsel-işitsel medya temelinde ne anlama geldiği, haber ve tartışma programlarında yaşanan dezenformasyon ve yalan haberlere değinilecektir. Tartışma ve haber bültenlerine yönelik RTÜK tarafından verilen kararlar 6112 sayılı Kanun çerçevesinde incelenerek özellikle tartışma programlarında gerçeklik, doğruluk ve tarafsızlık kavramlarının nasıl ele alınması gerektiği, sübjektif bakış açılarının ve yoruma açık ifadelerin sınırları ele alınacaktır.