Türkiye’de Kütüphanecilik ve Bilgibilim Alanında Araştırma-Uygulama Boşluğu: Makaleler Kapsamında Yazarlık ve İş Birliğinin Bir Analizi

Abstract

Amaç: Araştırma-uygulama boşluğu; uygulayıcıların araştırma süreçlerine katılımlarının düşük oranda olmasına ve araştırmacılar ile uygulayıcılar arasındaki iş birliği eksikliğine vurgu yapar. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de yayımlanan iki önemli Kütüphanecilik ve Bilgibilim (KB) dergisi üzerinden uygulayıcıların araştırmalara katkısını, araştırmacı- uygulayıcı iş birliğini ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkabilecek araştırma-uygulama boşluğunun var olup olmadığını saptamaktır. Yöntem: Araştırma verileri erişime açık olan bu çalışmanın temel analiz birimini, Türk Kütüphaneciliği ve Bilgi Dünyası dergilerinde yayımlanan hakemli makalelerin yazarları oluşturmaktadır. Yazar profilleri, makalelerdeki yazar bilgilerine göre oluşturulmuş ve yazarlar bu profillere bağlı olarak kategorilere ayrılmıştır. Araştırmacı, uygulayıcı, öğrenci ve diğer olarak belirlenen bu kategoriler, uygulayıcıların makale yazarlığı ve araştırmacılar ile kurdukları iş birlikleri bağlamında analiz edilmiştir. Bulgular: Makalelerin yaklaşık %16’sı en az bir uygulayıcının katkısı ile yayımlanmıştır. Toplam yazar sayısının (845) yaklaşık %10’u uygulayıcılardan oluşmaktadır. Her iki derginin ana yazar grubunu akademik bölümlerdeki araştırmacılar oluşturmaktadır. Akademik kütüphanecilerin yayımladıkları makale oranı (%10,53), diğer tüm uygulayıcıların makale oranının üzerindedir. Akademik kütüphaneler haricindeki kütüphanelerde çalışan uygulayıcıların alanyazına katkıları sınırlı düzeydedir (%2,98). Bütün araştırmacıların ve uygulayıcıların iş birliği kurdukları makalelerin oranı %9,74, KB araştırmacıları ile uygulayıcıların iş birliği yaptığı makalelerin oranı ise %8,34 olmuştur. KB araştırmacılarının, kendi üniversitelerinde çalışan akademik kütüphaneciler ile altı yayında (%1,19) iş birliği yaptığı bulunmuştur. Ayrıca, uygulayıcıların birbirleriyle üç (%0,6), KB alanı dışındaki araştırmacılar ile 10 yayında (%1,98) iş birliği yaptıkları bulunmuştur. Sonuç: Çalışmada ortaya konan bulgulara bağlı olarak; Türkiye’de araştırma ile uygulama arasında, makale yazarlığı ve iş birliği açısından bir boşluğun var olduğu kanısı oluşmuştur. Kanıta dayalı olarak konuyu ele alan bu çalışmanın; uygulayıcıların araştırma süreçlerine katılımı ve araştırma iş birlikleri geliştirilmesi konusunda farkındalığı arttırması beklenmektedir. Ayrıca, bu çalışma bulgularının farklı yöntemi ve kapsamı olan çalışmalarla genişletilmesi önerilmektedir. Özgünlük: Türkiye’de, yayınlardaki uygulayıcı katkısı ve araştırmacı-uygulayıcı iş birliğini kanıta bağlı olarak doğrudan ele alan güncel çalışma eksikliği bulunmaktadır. Bu araştırma, ülkemizdeki ilgili eksikliği gidermeye ve araştırma-uygulama arasındaki boşluğun varlığını saptamaya yöneliktir.