Farklı kurumsal amaçlar altında bulanık ÇKKV tekniklerine dayalı en iyi geri kazanım opsiyonunun belirlenmesi

Abstract

Kullanılmış ürünlerin geri kazanılarak kapalı döngü bir ekonomi oluşturulması, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Geri kazanım sürecinden elde edilen faydayı maksimize etmek açısından en uygun geri kazanım opsiyonuna göre ürünlerin sisteme dahil edilmesi büyük önem taşımaktadır. Geri kazanım süreci kapsamına giren en önemli ürün tiplerinden birisi de bu çalışma kapsamında ele alınan kiralık ürünlerdir. Kiralık ürünlerin doğası gereği sıklıkla geri kazanım sürecine girmesi, geri kazanım opsiyonlarından en uygun olanının belirlenmesi ihtiyacını daha da önemli hale getirmektedir. İlgili karar sürecinde, uygulamada karşılaşılan durumlardan birisi de kurumların farklı departmanlarının farklı amaçlar içermesidir. Geri kazanım opsiyonlarının değerleri ilgili amaçlara göre farklılaşabilmektedir. Bu çalışmayla farklı departmanların amaçlarının göz önünde tutularak her bir geri kazanım opsiyonu için skor üretilebilen bir yapı sunulması hedeflenmektedir. Bu yapıda bulanık Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) tekniklerinden Küresel Bulanık AHP (KB-AHP) ve Küresel Bulanık TOPSIS (KB-TOPSIS) bütünleşik bir şekilde kullanılmıştır. Sunulan yaklaşımın geçerliliğini göstermek için Türkiye’nin büyük telekomünikasyon şirketlerinden birinde kiralık modemler üzerinde uygulama yapılmıştır. Farklı departman ağırlıkları ve kriterlerin alabileceği farklı durumlar altında olası bütün senaryolar çeşitli açılardan analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Böylece departman hedeflerinin kriterler üzerindeki etkileri gözlemlenmiş ve kararlar üzerindeki etkileri sayısal olarak incelenebilmiştir.