SÖZLEŞMELERDE AMAÇ VE GENEL AHLAKA AYKIRILIK DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Bu çalışma, sözleşme amacının genel ahlak kuralları denetimine tabi tutulması yönünden bir değerlendirmeyi içermektedir. Değerlendirme Türk ve İsviçre Hukukları yönünden doktrin ve yargı kararları esas alınarak genişletilmiş olup öncelikle sözleşme özgürlüğüne bağlı olarak Türk Borçlar Kanunu m. 26 ve m. 27 hükümleri ile “sözleşmenin içeriği” kavramı detaylandırılmaktadır. Çalışmada geniş anlamda sözleşme içeriğine dahil olan sözleşmenin amacı ve sınırları da özel olarak ortaya konulmaktadır. Zira bilhassa taraflara ait saik ve sözleşmenin sebebi (causa) yönünden sözleşmenin amacı ile var olan farkların ortaya konulması önem taşımaktadır. Belirlenen amaç doğrultusunda sözleşmelerde genel ahlaka aykırılık denetimi yapacak olan hâkimin hangi esasları incelemesi gerektiği özel olarak vurgulandıktan sonra sözleşmenin doğrudan ve dolaylı amacı kavramları açıklanmakta ve amacı genel ahlâka aykırı sözleşmeler ile genel ahlâka aykırı amaçla düzenlenen soyut borç ikrarları bakımından denetimin kapsamı belirlenmektedir. Amacı genel ahlâka aykırı sözleşmeler yönünden denetimin kapsamı incelenirken borçlandırıcı işlemler ve tasarruf işlemleri arasındaki ayrıma da işaret edilmektedir. Soyut borç ikrarları yönünden ise Türk Borçlar Kanunu m. 81 hükmü çerçevesinde bir değerlendirmeye de yer verilmektedir.