TÜRKİYE VE BRICS BORSALARI ARASINDAKİ UZUN ve KISA DÖNEMLİ İLİŞKİLERİN PANDEMİ DÖNEMİ VE ÖNCESİNDE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Abstract

Bu çalışma Covid-19 pandemisi öncesinde ve pandemi döneminde BİST-100, BİST-50 ve BİST-30 endeksleri arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkilerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Çalışmada endeksler arasındaki uzun döneme dair ilişkinin analizi için Johansen Eşbütünleşme Testi, kısa vadeli ilişkilerin belirlenmesi için ise Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) kullanılmıştır. Ayrıca Granger Nedensellik Testi ile değişkenler arası nedensellik ilişkileri analiz edilmiştir. Eşbütünleşme testi bulgularına göre; hem pandemi öncesinde hem de pandemi döneminde BİST-100, BİST-50 ve BİST-30 arasında eşbütünleşme ilişkisi belirlenmiştir. Vektör Hata Düzeltme Modeli bulgularına göre; pandemi öncesi dönemde analize dahil edilen endekslerden birinde ortaya çıkan ortalamadan sapmaların diğerleri tarafından düzeltilemediği sonucuna ulaşılırken, pandemi döneminde ise BİST-100 ve BİST-50 endekslerinde meydana gelen ortalamadan sapmaların analize dahil edilen diğer endeksler tarafından düzeltilerek uzun vadede tekrar dengeye geldiği tespit edilmiştir. Granger Nedensellik Testinden elde edilen bulgulara göre ise, pandemi öncesi dönemde BİST endeksleri arasında nedensellik ilişkisi bulunamazken, pandemi döneminde ise endeksler arasında nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.