Soma Linyit Kömürü, Külü Azaltılmış Soma Linyit Kömürü ve Kömür Karışımlarından Aktif Karbon Üretimi ve Karakterizasyonu

Abstract

Aktif karbon, yüksek yüzey alanı ve yüksek adsorpsiyon özellikleri nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Aktif karbon üretimi için farklı birçok kaynak (kömür, fındık kabuğu, saman vb.) kullanılarak kimyasal veya fiziksel aktivasyon işlemleri uygulanmaktadır. Kullanılan her bir kaynağın aktivasyon kapasitesi farklıdır. Ülkemizde kömür kaynağı kullanılarak aktivasyon yapılması konusunda pek çok çalışma yapılmaktadır. Kömürle yapılan aktivasyon çalışmalarında kül içeriğinin düşük olmasının aktivasyon üzerine olumlu etkileri olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada tüvenan (ham) Soma-Manisa yöresi linyit kömürü, aynı kömürün işlem görmüş hali (kül içeriği azaltılmış) ve bunların belirli oranlarda karışımlarına kimyasal aktivasyon uygulanmış ve elde edilen yüzey alanı, sabit karbon ve adsorpsiyon kapasitesi sonuçları karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Kül içeriğinin azaltılması işlemi organik solvent kullanılarak yapılmıştır. Tüvenan Soma kömürünün kül içeriğini azaltmak amacıyla hidroflorik asit (HF), hidroklorik asit (HCl) ve hidrojen peroksit (H2O2) kullanılarak ön işlem uygulanmasının etkileri de araştırılmıştır. Aktif karbon üretimi için ön işlem görmüş ve işlem görmemiş kömürlerin potasyum hidroksit tuzu (KOH) ile karışımları hazırlanarak kimyasal aktivasyon işlemi yapılmıştır. En yüksek yüzey alanı, HF ile ön işlem görmüş Soma kömürü KOH ile karıştırılarak azot ortamında yapılan aktivasyonu sonucu 2259.38 m2 /g değerinde elde edilmiştir. Külü azaltılmış kömür ve Soma kömürünün 1:1 oranında yapılan karışımları ile de KOH kullanılarak azot ortamında yaklaşık 1600 m2 /g değerinde yüzey alanı elde edilmiştir. Elde edilen aktif karbonlar ticari aktif karbonlar ile karşılaştırıldığında KOH ile yapılan aktivasyon ile yüzey alanının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.