Sosyalleşmenin Okul Aidiyeti Duygusundaki Yeri ve Fiziksel Çevreye Yansıması: Okul Sirkülasyon Alanları Örneği

Abstract

Öğrencilerin kendilerini okullarının bir üyesi olarak kabul etmesi şeklinde tanımlanan okul aidiyeti duygusu; akademik motivasyon; sosyal-duygusal ve bedensel sağlık; davranış ve hatta gelecek yaşamı etkileyecek bir güce sahiptir. Alanyazında okul aidiyeti duygusu hakkında pek çok çalışma yapılmasına karşın fiziksel çevre bağlamında araştırmaların yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu bağlamda çalışmanın amacı; okul aidiyeti duygusunun gelişmesini sağlayan sosyalleşme davranışının fiziksel çevreyle etkileşiminden hareketle okul sirkülasyon alanlarının sosyalleşme bağlamında eksikliklerini ve olası potansiyellerini sorgulamaktır. Trabzon ilinde 3 okulda 8. sınıf öğrencileri ile yürütülen çalışma; kullanıcıların sirkülasyon alanlarında sosyalleşme davranışlarının gözlemlenmesi ve “Sosyalleşme Mekânları Memnuniyet ve Beklenti Anketi” nin uygulanmasından oluşmaktadır. Çalışmanın sonucunda; sirkülasyon alanlarının geleneksel biçimde kurgulanmış olsa da doğal aydınlatmadan faydalanması, ısıl konforu karşılaması, sayı ve nitelik bakımından yetersiz olsa da birtakım donatıları barındırması sosyalleşme amaçlı kullanımını sağladığı, ancak nitelikli bir sosyalleşme için yetersiz kaldığı belirlenmiştir. Sirkülasyon alanları işlev, organizasyon, erişim, esneklik, biçim, estetik, boyut, aydınlatma, fiziksel konfor, evrensel tasarım, güvenlik, algı gibi unsurların dikkate alınarak tasarlanmalıdır. Etkinlik ve eylem alanlarının (oturma, çalışma, sergileme, oyun gibi) düzenlenmesi ve kullanıcıların taleplerinin/ ihtiyaçlarının dikkate alınması durumunda sosyalleşme davranışının kazanılması ve geliştirilmesi sağlanabilecektir. Bu durumun ise okul aidiyeti duygusunun yerleşmesine katkı sağlayabileceği görülmüştür.