Yüksek Yapılarda Baza Tipolojileri ve Tarihsel Gelişimi

Abstract

Çalışmada yüksek yapıların kentsel çevre ile etkileşimi sağlayan en önemli bileşeni olarak bazalar incelenmektedir. Bazaların yüksek yapıların i̇lk üretilmeye başlandığı 19. yy’dan günümüze kadar geçen süreçte kronolojik olarak nasıl bir gelişim gösterdiği ve tipolojik biçimlenişleri altı (6) döneme göre değerlendirilmiştir. Fonksiyonel Dönem, Eklektik Dönem, Art-Deco Dönemi, Uluslararası Dönem, Postmodern Dönem ve Yüksek Teknoloji Dönemi olarak incelenen çalışmada, her bir dönemi temsil eden onar (10) yapı üzerinden baza biçimlenişleri değerlendirilmiştir. Yapılara ait veriler Yüksek Yapı Konseyi’nin (CTBUH) veri tabanından elde edilmiştir. Dönemlere göre yüksek yapılarda bazaların nasıl biçimlen-diği, hangi etkenlerin belirleyici olduğu, form, doku, renk, doluluk-boşluk, transparanlık ve malzeme kullanımı gibi özellikler bakımından değer-lendirilmiştir. Çalışma bulgularına göre; her bir dönemde bazalar farklı bir anlam taşımakta, kullanım amacı ve bazalara olan gereksinimler değişmektedir. Bazaların yapısal biçimlenişlerinin dönemlerin teknolojik gelişmişliğine, mimari akımların ve stillerin etkisine, i̇mar yönetmelikle-rine ve yatırımcıların taleplerine bağlı olarak şekillendikleri görülmüştür. Çalışma bulgularına göre daha geleneksel ve klasik döneme öykünen yapılarda bazalar daha net bir şekilde ifade edilirken; modern ve teknolojik yapılarda bazalar yapı formu ile bütünleşmektedir. Sonuç olarak bazalar geçmişten günümüze çeşitli anlamsal dönüşümler geçirmekle birlikte, yüksek yapıların kentsel çevreyle kurucu bir öğesi olarak önemini korumaya devam etmektedir.