Abstract
Toplu ulaşımda kullanılan finansman kaynaklarının incelenmesi toplu ulaşımla yolcuların ve hassas yolcu gruplarının okullara, kamu sağlık kuruluşlarına ve işyerlerine ulaşımını sağladığı düşünüldüğünde önemli görülmektedir. Öte yandan, toplu ulaşım kamu kurumlarının bütçeleri üzerinde mali bir yük oluşturmaktadır. Ek finansman kaynakları veya yeni finansman kaynaklarının araştırılması bu noktada önemlidir. Çalışmada, toplu ulaşım sistemlerinin finansmanı ele alınarak, Ankara İli ile yurtdışında örnek olarak alınan ülke ve şehirler karşılaştırılmıştır. Yurt dışında hem geleneksel hem de geleneksel olmayan finansman yöntemleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, yurt dışındaki örnek olarak incelenen ülke ve şehirlerdeki toplu ulaşımın finansman kaynaklarından hangilerinin Ankara için uygulanabileceğini değerlendirerek bir model önerisinde bulunmaktır. Metodolojinin ana fikri, kamu hizmetlerinin sağlanmasından elde edilen kaynakların toplu ulaşımda kullanılmasıdır. Çalışmada Londra, New York, Vancouver, Hong Kong, Singapur, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliğine (AB) üye ülkelerden bazıları incelenerek, Ankara İli ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada öncelikle literatür taraması yapılmış olup Ankara İli toplu ulaşımı ile ilgili veriler EGO Genel Müdürlüğü’nden (EGO) alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak niteliksel araştırma kullanılarak, görüşme ve doküman analizi kullanılmış, nitel veri toplama yöntemleri kullanılmıştır. Toplu ulaşımın finansmanında yurt dışında kullanılan kaynaklar; belediyelerde iç ve dış borçlanma, belediye gelirleri, federal bütçe veya eyalet bütçe gelirleri, özel sektör yatırımları, KÖİ modelleri, belediyelerin veya merkezi yönetimin sübvansiyonları, bilet gelirleri, reklam gelirleri, değer alım vergileri, çalışan sayısı 9’u aşan işverenlerden alınan vergiler, trafik cezaları, ulusal kalkınma ajanslarının bütçesi, özel araçlardan alınan tıkanıklık ücreti, emlak vergileri, toplu ulaşım sisteminin yapımı ile oluşan arsa değerlerindeki artıştan sağlanan finansman ve tahviller şeklindedir. Türkiye’de ise, toplu ulaşımın finansmanında belediyelerce toplanan vergilerin bir kısmı, dış ve iç krediler, bilet gelirleri, KÖİ modelleri, özel sektör yatırımları, belediye ve bağlı idarelerin gelirleri gibi kaynaklar kullanılmaktadır. Yurt dışında kullanılan söz konusu bazı modelleri Türkiye’de uygulamak için yasal şartların oluşturulması gerekmektedir.
Reference73 articles.
1. Abelson, P. (2008). Financing Transport Infrastructure: Public Finance Issues. In K. J. Button, & D. A. (Eds), Handbook of Transport Strategy, Policy and Institutions (pp. 1‐834). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
2. AICGS, (2013). AICGS Policy Report. John Hopkins University, Washington D.C.
3. Amaral, M., Saussier, S. & Yvrande-Billon, A. (2013). Expected number of bidders and winning bids: Evidence from the london bus tendering model. Journal of Transport Economics and Policy (JTEP), 47(1), 17-34
4. Anonymous. (2020a). https://www.transit.dot.gov/funding/grants/grant-programs Erişim Tarihi: 17.12.2020.
5. Anonymous. (2020b). Robert Wood Johnson Foundation, The University of Wisconsin Population Health Institute. Public Transportation: System introduction or expansion. County Health Rankings & Roadmaps. Public transportation systemsexternal icon. Published June 29, 2017. Accessed December 18, 2020.