Share of Antalya Ports in Cargo Handled in Turkey and The Comparative Cargo Analysis with Nearby Ports

Abstract

Bu çalışmada, Antalya Limanı’nda (Antalya Liman Başkanlığı İdari sınırları içerisinde yer alan Antalya Limanı ve ASBAŞ Limanı) elleçlenen yükün Türkiye’de elleçlenen toplam yük içerisindeki payı ile doğusunda ve batısında en yakın iki ticari liman olan Mersin ve İzmir limanları ile karşılaştırmalı yük analizleri yapılmıştır. Limanlara ait 2000-2022 yılları arasında elleçlenen yük verileri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı istatistiklerinden alınmıştır. Yıllara göre elleçlemmiş yük verilerinden, Türkiye limanlarında 2000-2022 yılları arasında elleçlenen yük miktarının düzenli şekilde arttış gösterdiği tespit edilmiştir. Antalya Limanı’nda elleçlenen yük miktarı ise 2000’li yılların ortalarına kadar düşük oranlarda, 2007-2015 yılları arasında ise daha yüksek oranlarda bir artış seyri göstermiştir. 2015 yılından sonra ise hızlı bir azalma sökonusudur. Türkiye genelinde elleçlenen toplam yük miktarı içerisinde Antalya Limanı’nın payı 2001 ve 2002 yıllarında %1.8 iken, 2003-2007 yılları arasında %1.5 civarında gerçekleşmiştir. Bu oran 2008 yılında artmaya başlamış, 2008-2014 yılları arasında %1.7-2.1 arasında değişmiştir. Son yıllarda ise Antalya Limanı’nın payının %1.1 ile %1.3 arasında değiştiği belirlenmiştir. İncelenen 22 yıllık (2000-2022 yılları arası) dönem içerisinde, Antalya Limanı’nda elleçlenmiş hem ihracat hem de kabotaj yüklerinin Türkiye genelinde elleçlenmiş toplam ihracat ve toplam kabotaj yükleri içerisindeki her birinin payı %3.1 olarak belirlenirken, ithalat yükün payı sadece %0.7 olarak belirlenmiştir. Transit yükün payı ise oldukça düşüktür. Antalya Limanı’nda 2000-2022 yılları arasında yılda ortalama 5.22 milyon ton yük elleçlenirken, bu miktar Mersin Limanı’nda 25.55 milyon ton, TCDD İzmir Limanı’nda 10.33 milyon ton olarak belirlenmiştir. Bu miktarlardan Antalya Limanı’na göre Mersin Limanı’nda 5 misli, TCDD İzmir Limanı’nda ise 2 misli daha fazla yük elleçlendiği anlaşılmaktadır. Antalya Limanı’na göre Mersin Limanı’nda 3.9 misli, TCDD İzmir Limanı’nda 2.2 misli daha fazla ihracat yükü elleçlenmiştir. Elleçlenen ithalatın yükün miktarı ise Mersin Limanı’nda 12.1 misli, TCDD İzmir Limanı’nda ise 3.3 misli Antalya Limanı’ndan daha fazladır. Antalya ve Mersin limanlarında elleçlenen kabotaj yükü miktarları arasında önemli bir fark olmadığı tespit edilirken, Mersin Limanı’na göre Antalya Limanı’nda 2.6 misli daha fazla kabotaj yükü elleçlendiği tespit edilmiştir. Antalya ve İzmir limanlarında çok az transit yük elleçlenirken, Mersin Limanı’nda özellikle 2017 yılından itibaren elleçlenen transit yük miktarı hızla artmıştır.