The Potentials of Dystopian Architecture: Hope and Tragedy at the Spatial Scale

Abstract

Çalışma, “Distopya mimarlığının yakın gelecekteki tasarım potansiyelleri nelerdir?” sorusuna cevap arar ve bu potansiyeller arasındaki bağların ilişkilerine ait bir döküm sunmayı hedefler. Bu bağlamda, literatür taraması yoluyla, ütopya ve distopya kavramları arasındaki benzerlikler ve farklar ile kavramların birbirlerinin tanımlarını ve çalışma alanlarını besledikleri noktalar irdelenir. Öncü figürlerin mekân bağlamında öne çıkan öneri ve vurguları tartışılır, örtük ilişkiler değerlendirilir. Çalışma, distopya mimarlığının mekân ölçeğinde umut ve trajedinin izini sürerek, geleceğe ilişkin özgün bir mekânsal kavrayış geliştirilebilmesine odaklanır. Greene ütopya ve distopya kavramlarının anlamsal benzerlik ve farklılıklarına, Zahrani ütopyanın sonuna, Pereira mimarlığın distopik kurgu yazımındaki rolüne, MacLeod ve Ward çağdaş şehirlerdeki distopik öğelerin ilişkilenme biçimlerine, Was, bilimkurgudaki mimari detaylara, Knutz tasarım kurgusundaki yeni tipolojik arayışlara, Coleman mimarlıkta ütopyanın kronikleşen sorunlarına, Crosbie ütopya ve distopyadaki ana figür arayışına, Schneekloth dünyayı yeniden üreten ve bozan temalara, Kraftl konut bağlamında umut ve hazza, Sprecher ve Leblanc atopyaya, Scott tekno-ütopyaya, Mihailescu distopik kurguya, Miller feminist ideolojideki post-apokaliptik umut etme biçimlerinin distopik yanına ve Picon, şehir üzerinden yakın geleceğin temalarının okunma biçimlerine değinir. Bu doğrultuda, distopik kolajların, geçmiş ve şimdiki zamandan yoğun biçimde beslenen ve yüzeysel önyargıların aksine, gerçekliğe büsbütün bağlı temalar üzerinden geliştirilebildiği sonucuna varılır. Distopya mimarlığı, ütopya mimarlığının bir karşıtı değil, bir ardılı olarak varlığını sürdürmekte ve fütüristik temaları, mevcut değişkenler üzerinden yorumladığı ölçüde mekânsal bir devingenlik kazanmaktadır.