Seyyahların Gözüyle Diyarbakır Surları (10-20. Yüzyıl Arası)

Abstract

Seyahatnamelerde, seyyahlar ziyaret ettikleri yerler ile ilgili dikkatlerini çeken ve okuyucunun da dikkatini çekebileceği bilgileri paylaşır. Bu bilgiler, genellikle gezilen alanlar ile ilgili, sosyal, ekonomik, tarihi, coğrafi ve mimari verileri içerir. Ancak, seyahatnameler, bilimsel araştırmalar için kaynak olarak kullanıldığında birtakım sorunlar öne çıkmaktadır. Bazı seyyahların abartılı bir dil kullanması, gerçek olmayan verileri paylaşması, yazdıkları alan ile ilgili bilgileri hiç gezmeden ve teyit etmeden, kütüphane verilerine dayanarak aktarmaları tespit edilen ilk sorunlardır. Bahsedilen bu sorunlar, seyahatnamelerin birbirleriyle ve başka kaynaklarla karşılaştırılmasıyla belirlenmektedir. Dolayısıyla, güncel araştırmalar sonucunda elde edilen veriler ile seyahatnamelerdeki bilgileri teyit etmek olanaklıdır. Bu araştırmanın amacı; onuncu yüzyıl sonu ile yirminci yüzyıl başları arasında, Diyarbakır’ı ziyaret eden yirmi beş gezginin, Diyarbakır Surları ilgili yazdıkları bilgileri ortaya koymak ve kent tarihine katkıda bulunmaktır. Araştırma sonuçları, Diyarbakır Surları konusunda seyahatnamelerdeki verilerin, sorgulanarak ve karşılaştırma yapılarak kullanılması gerektiğini kanıtlamaktadır. Seyahatnameler, tüm eksikliklerine rağmen; surların mimari özelliklerini, onarımlarını ve değişimlerini günümüze aktaran önemli kaynaklardır.