Fikri Mülkiyet Hakları ve Genel İnovasyon Teorisi Çelişkisi Bilginin Doğası Temelinde Bir Değerlendirme

Abstract

Teknolojik gelişmelerle ürün yaşam döngüsünün kısaldığı günümüzün son derece rekabetçi iş ortamlarında, bütün endüstriler için süreklilik arz eden bir yenilik yapma arzusu ve eylemi kritik önem taşımaktadır. Bu arzuyu gerçekleştirmenin yolu ise inovasyon faaliyetleri ve belirleyicilerinin daha iyi anlaşılması ve kontrol edilmesinden geçmektedir. İnovasyon ölçüm girişimleri böyle bir anlayışın geliştirilmesine yardımcı olmak için inovasyon yeteneğini, çıktısını ve performansını değerlendirir. Yenilik yaratan bilginin üzerine kurulan koruma kalkanı olarak fikri mülkiyet haklarının (burada bilimsel bilgiyi ilgilendiren patent hakkı ifade edilmektedir) da inovatörün haklarını koruduğu için sürdürülebilir bir inovasyonu desteklediği iddia edilmektedir. Bu iddia iktisadi açıdan haklı bir çıkış noktasına sahip olmakla birlikte bilgi (teorik veya teknik olarak bilgiyi ayrıştırmadan bütün bilgi türlerine gönderme yapılmaktadır) üzerinde kurulan dayatmacı bir kontrol mekanizmasının bilginin doğal yapısıyla çelişki göstereceği için kısa vadede inovasyonu teşvik eder görünmekle birlikte uzun vadede tam tersi bir etki yapmakta ve sadece kişisel çıkarları gözetmekte olduğu savunuyorum. Bunu yaparken de bilginin ve inovasyonun işleyiş mekanizmalarına temel bir bakış açısıyla yaklaşıp günümüzde oluşturulan politikaların nasıl bir çelişki arz ettiğini göstermeye çalışıyorum.