QİDA ƏLAVƏLƏRİ KOMPLEKSİNİN KOQNİTİV FUNKSİYAYA VƏ ŞƏRTİ REFLEKSLƏRİN YARANMA SÜRƏTİNƏ TƏSİRİ

Abstract

The article provides information about a research study conducted to establish changes in behavioral reactions of rats at different times of use of a complex of chemical food additives (monosodium glutamate, sodium nitrite, Ponceau 4R). The study was based on administering experimental laboratory rats subgroups for 1, 4, 8, 12, 16, and 20 weeks of a complex of food additives once a day orally. Cognitive function was determined by assessing the formation rate of a conditioned food-retrieval reflex in a complex maze. The assessment of the behavior of experimental animals in a complex maze showed that at the initial time of introducing a complex of food additives (up to week 8), the obtained results had positive dynamics, with values of p<0.05. All evaluated parameters had a negative trend from the 12th week of the experimental study. Significantly (p<0.05), the worst indicators were registered after the 20th week of the experimental study. It was found that consumption of a complex of food additives leads to cognitive dysfunction in rats, which was characterised by impaired memory function as well as learning ability. Məqalədə siçovullarda kimyəvi qida əlavələri kompleksinin (natrium qlutamat, natrium nitrat, ponso 4 R) müxtəlif müddətlərdə qəbul edildiyi şəraitdə hərəkət tərzinin dəyişikliklərini öyrənmək məqsədilə aparılmış tədqiqat işi haqqında məlumat verilmişdir. Tədqiqat zamanı laboratoriya şəraitində sıçovullara eksperimentlərin qruplarına müvafiq olaraq 1, 4, 8, 12, 16 və 20 həftə ərzində gündə 1 dəfə olmaqla kimyəvi qida əlavəsi kompleksi yeridilmişdir. Mürəkkəb quruluşlu labirint daxilində qida qəbuluna qarşı hərəkət tərzi refleksinin yaranmasına əsasən koqnitiv funksiyanın dəyişmələri qiymətləndirilmişdir. Mürəkkəb quruluşlu labirint daxilində heyvanların hərəkət tərzinin qiymətləndirilməsi göstərmişdir ki, qida əlavələrinin yeridilməsinin ilk müddətlərində (8 həftəyə qədər) alınmış nəticələr müsbət baxımdan etibarlıdır (p<0,05). Eksperimental tədqiqatın 12-ci həftəsindən başlayaraq, öyrənilən parametrlər mənfi istiqamətə meyl etmişdir. Statistik etibarlı (p<0,05) dəyişikliklər isə eksperimental tədqiqatın başlanma­sından sonrakı 20-ci həftədə müşahidə edilmişdir. Aydın olmuşdur ki, qida əlavələri kompleksinin uzunmüddətli tədbiqi siçovullarda koqnotiv disfunksiyaya səbəb olur. Bu isə yaddaşın və təlim vərdişlərinin yaranmasının pozulması ilə təzahür edir. Пищевые добавки относятся к экзогенным факторам, которые могут быть причиной возникновения когнитивной дисфункции, что может проявляться нарушениями процессов запо­минания иформирования условных рефлексов. Целью исследования было установить изменения поведенческих реакций крыс на разных сроках употребления комплекса химических пищевых добавок (глутамат натрия, нитрит натрия, Понсо 4R). Исследование базировалось на введении экспериментальным подгруппам лабораторных крыс в течение 1, 4, 8, 12, 16 и 20 недель комплекса пищевых добавок ежедневно однократно перорально. Определение когнитивных функций было проведено путем оценки скоростиформирования условного пищедобывающего рефлекса в сложном лабиринте. Оценка поведения подопытных животных в сложном лабиринте показала, что на начальных сроках введения комплекса пищевых добавок (до 8 недель) полученные результаты имели положи­тельную динамику, при значениях p<0,05. Начиная с 12 недели экспериментального исследования все исследуемые параметры имели отрицательную тенденцию. Достоверно (p<0,05) худшие показатели были зарегистрированы после 20 недели экспериментального исследования. Было установлено, что употребление комплекса пищевых добавок приводит к когнитивной дисфункции у крыс, которая характеризовалась нарушением функции памяти, а также способности к обучению.