DAMAR MƏNŞƏLİ DEMENSİYASI VƏ ALSHEYMER XƏSTƏLİYİ OLAN ŞƏXSLƏRƏ QULLUQ EDƏNLƏRİN PSİXOSOSİAL DEZADAPTASİYASI, HƏYAT KEYFİYYƏTİ VƏ SOSİAL FƏALİYYƏTİ

Abstract

This article covers the issues of studying psychosocial maladjustment, quality of life and social functioning of caregivers of patients with vascular dementia and Alzheimer’s disease. The study involved 103 caregivers of patients with Alzheimer's disease or vascular dementia. Patients were diagnosed F00-F01 according to ICD-10 and were registered in a psychiatric dispensary. According to detailed study and statistical analysis of the caregivers' complaints, a general corpus of data on the identified performance problems in various spheres of activity was formed. The most important directions of maladjustment that reflect the great bulk of the identified functional disorders were identified. According to the results of the study it was found that psychosocial maladjustment plays a decisive role in the deterioration of the quality of life in caregivers of patients with vascular dementia and Alzheimer's disease. Dissatisfaction with their own functioning in various areas reveals the leading sources of difficulties. Məqalədə damar demensiyası və Alsheymer xəstəliyi olanlara qulluq edən şəxslərin psixososial desadaptasiyası, həyat keyfiyyəti və ictimai fəaliyyətinin öyrənilməsindən alınmış nəticələr şərh edilmişdir. Tədqiqata adı çəkilən xəstəliklərdən əziyyət çəkən şəxslərə qulluqla məşğul olan 103 nəfər cəlb edilmişdir. Qulluq edən şəxslərin himayəsində olan xəstələr xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatının 10-cu versiyası üzrə F00-F01 diaqnozu qoyulmuş, psixiatrın dispanser müşahidəsində olan şəxslər olmuşdur. Damar demensiyası və Alsheymer xəstəlikləri olan xəstələrə qulluq edən şəxslərin şikayətlərinin ətraflı öyrənilməsi və statistik analizi əsasında onların fəaliyyətinin müxtəlif sahələri üzrə aşkar edilmiş funksional problemlərin ümumi “bankı” tərtib edilmiş, sonra isə bu funksional pozuntuların əks edildiyi ən mühüm dezadaptasiya istiqamətləri ayırd edilmişdir. Tədqiqat nəticəsində aydınlaşdırılmışdır ki, müvafiq xəstələrə qulluq edən şəxslərin həyat keyfiyyətinin pisləşməsində əsas rolu psixososial dezadaptasiya oynayır. Onların öz işlərindən həzz almaması fəaliyyətlərinin çətinliyinin əsasını təşkil edir. Данная статья освещает вопросы изучения психосоциальной дезадаптации, качества жизни и социального функционирования ухаживающих лиц за пациентами с сосудистой деменцией и болезнью Альцгеймера. В исследовании принимали участие 103 человека, которые ухаживали за пациентами с болезнью Альцгеймера или сосудистой деменцией. Пациенты, получавшие помощь от ухаживающего лица, имели установленный диагноз по МКБ-10 F00-F01 и находились на диспансерном наблюдении у психиатра. На основании детального изучения и статистического анализа жалоб лиц, оказывающих уход за пациентами с сосудистой деменцией и болезнью Альцгеймера, сформирован общий «банк» выявленной проблематики функционирования в различных сферах их деятельности, а затем выделены основные наиболее важные направления дезадаптации, отражающие основную массу выявленных нарушений функционирования. По результатам проведенного исследования выявлено, что решающую роль в ухудшении качества жизни лиц, оказывающих уход за пациентами с сосудистой деменцией и болезнью Альцгеймера, играет наличие психосоциальной дезадаптации, а неудовлетворенность собственным функционированием в различных областях опекунов выявляет ведущие источники трудностей.