ПОСЛЕДОВАТЕЛЬНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ МЕТОДОВ УЗИ, КТ И МРТ В ДИАГНОСТИКЕ ПАТОЛОГИЙ СЛЮННЫХ ЖЕЛЕЗ

Abstract

Məqalədə, müasir radioloji diaqnostika üsullarının köməyi ilə ağız suyu vəzilərinin patologiyaları üçün səciyyəvi olan diaqnostik əlamətləri araşdırmaq, aparılan müayinənin (USM, KT və MRT) nəticələrini bu xəstəliklərə aid olan simptomların diferensial diaqnostikası əsasında qruplaşdırmaq və diaqnostik dəqiqliyini təkmilləşdirmək yolu ilə optimal müayinə ardıcıllığını müəyyənləşdirmək məqsədilə aparılmış tədqiqat işi haqqında məlumat verilmişdir. Tədqiqata, 2016-2018-ci illər ərzində boyun nahiyəsində və xüsusilə böyük ağız suyu vəzilərinin lokalizasiyasında yeni yaranmış sabit şişkinliyi olan, həmçinin əvvəllər ağız suyu vəzilərinin patologiyası olmuş (residiv hallar və s.) 100 ambulator xəstə cəlb edilmiş, 2 əsas qrupa (neoplastik və nonneoplastik) və 6 subqrupa bölünərək öyrənilmişdir. Nonneoplastik qrup (n=70) – kəskin və xronik gedişli iltihabi proseslər (n=51), ağız suyu vəzi axarlarında sialolit (daş) olan proseslər (n=8), kistoz xarakterli ocaqlı proseslər (n=9) və digər proseslər (n=2) olmaqla, 4 subqrupa; neoplastik qrup isə (n=30) – xoşxassəli (n=22) və bədxassəli (n=8) şiş prosesləri olmaqla, 2 subqrupa bölünərək öyrənildi. Tədqiqat işində USM, KT və MRT müayinə üsullarından və bu üsulların müxtəlif rejimlərindən istifadə edilmişdir. Tədqiqat göstərmişdir ki, ağız suyu vəzilərinin patologiyaları zamanı USM rutin müayinə üsulu kimi erkən mərhələlərdə, həmçinin postoperasion dövrdə dinamik müşahidə zamanı faydalı ola bilər. KT müayinəsindən, yaxın sümüklərdə baş verən destruksiyaların və vəzidaxili və ya şişdaxili kalsifikasiyaların müəyyənləşdirilməsi üçün istifadə edilə bilər. MRT isə vəzidaxili ödemin və morfoloji dəyişikliklərin diferensiasiyası, üz sinirinin və onun şişə münasibətinin müəyyənləşdirilməsi, prosesin xoşxassəli və ya bədxassəli olmasının aydınlaşdırılması zamanı daha böyük əhəmiyyətə malikdir. В статье представлена информация об исследовательской работе, проводимой с целью изучения характерных для патологий слюнных желез диагностических признаков с помощью современных методов радиологической диагностики, группировки результатов проведенного обследования (УЗИ, КТ и МРТ) на основе дифференциальной диагностики симптомов относящихся к этим заболеваниям и определения оптимальной последовательности обследования путем повышения точности диагностики. В исследование были включены пациенты, у которых в течение 2016-2018 гг. наблюдались недавно возникшие стабильные отеки в области шеи и особенно локализованные около крупных слюнных желез, а также ранее существовавшие патологии слюнных желез (рецидивы и т. д.). Были задействованы 100 амбулаторных пациентов, которые были разделены на 2 основные группы (ноннеопластические и неопластические) и 6 подгрупп. Ноннеопластическая группа была разделена на 4 подгруппы (N=70) – воспалительные процессы с острым и хроническим течением (N=51), процессы с сиалолитом (камнем) в протоках слюнных желез (N=8), очаговые процессы кистозного характера (N=9) и другие процессы (N=2); неопластическая группа была разделена на 2 подгруппы (N=30) – доброкачественные (N=22) и злокачественные опухолевые процессы (N=8). В исследовательской работе использовались методы УЗИ, КТ и МРТ, а также различные режимы этих методов. Исследование показало, что УЗИ при патологиях слюнных желез может быть полезным как метод планового обследования на ранних стадиях, так и при динамическом наблюдении в послеоперационном периоде. Компьютерная томография может использоваться для выявления деструкций, возникающих в близлежащих костях, а также внутрижелезистых или внутриопухолевых кальцификаций. С другой стороны, МРТ имеет большее значение при дифференциации внутрижелезистого отека и морфологических изменений, определении лицевого нерва и его отношения к опухоли, выяснении – является ли процесс доброкачественным или злокачественным. The article presents information about the research work carried out to study diagnostic signs characteristic of salivary gland pathologies using modern radiological diagnostic methods, grouping the results of the examination (ultrasound, CT and MRI) based on differential diagnosis of symptoms related to these diseases and determining the optimal sequence of examination by increasing the accuracy of diagnosis. The study included patients who, during 2016-2018, had recently developed stable edema in the neck and especially localized near large salivary glands, as well as pre-existing salivary gland pathologies (relapses, etc.). 100 outpatient patients were involved, who were divided into 2 main groups (non-neoplastic and neoplastic) and 6 subgroups. The nonneoplastic group was divided into 4 subgroups (n=70) – inflammatory processes with acute and chronic course (n=51), processes with sialolite (stone) in the ducts of the salivary glands (n=8), focal processes of a cystic nature (n=9) and other processes (n=2); the neoplastic group was divided into 2 subgroups (n=30) – benign (n=22) and malignant tumor processes (n=8). The research work used ultrasound, CT and MRI methods, as well as various modes of these methods. The study showed that ultrasound in the pathology of the salivary glands can be useful as a method of routine examination in the early stages, and with dynamic observation in the postoperative period. Computed tomography can be used to detect destructions occurring in nearby bones, as well as intraparenchymal or intratumoral calcifications. On the other hand, MRI is of greater importance in differentiating intraparenchymal edema and morphological changes, determining the facial nerve and its relationship to the tumor, and determining whether the process is benign or malignant.