ÇERKES NART DESTANLARI’NIN NELİĞİ, NASILLIĞI VE NEREDENLİĞİ BAĞLAMINDA GEORGE DUMÉZİL’İN ÜÇ İŞLEV HİPOTEZİ / ŞABLONU

Abstract

Her toplumun kültürel dokusunun önemli bir parçası olan destanlar, kutsal metinler gibi kabul edilirler. Kahramanların nasıl ortaya çıktığı, kimlerle savaştığı gibi konular ele alınır. Çerkes Nart Destanı, Nart adı verilen kahramanların maceralarını anlatır. Kahramanlar destanın taşıyıcı kolonları işlevini görürler. Çerkes Nart Destanları, dünya literatüründe haklı bir üne sahiptir. Bu çalışmanın amacı Çerkes Nart Destanlarını konu, üslup, edebiyattaki izleri, kahramanlar, destandaki insan dışı yaratıklar, doğa ve mekân ilişkisi ile George Dumézil’in üçlü ideoloji / üç işlev hipotezini kuramsal olarak dünya destanları üzerinden tartışmaktır. Çalışmada yerli ve yabancı kaynaklar taranmış elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir Dumézil’in üç işlev hipotezi genel-geçer bir açıklama sunmaktan ziyade belirli toplumsal yapıları zorlamış gibi görünmekte ve toplumsal yapıları çözümlemede yetersiz kalmaktadır. Destanlar bulunduğu bölgeye göre şekillenmektedir. Nart mitolojisinde Sosruko, Yunan mitolojisinin Prometeus’una benzerlik gösterir. Ayrıca dişi bir kahraman olan Setanay’in özellikleri, Yunan mitolojisinin Artemis veya Amazon kadın savaşçılarıyla benzerlik gösterir. Çalışmada elde edilen bulgularımızı sonuç bölümünde sıralayarak yazına katkı sağlamayı hedefledik. Araştırmamızın ileriki yıllarda başat kaynak olacağı öngörülmektedir.