Eğitim liderliğiyle ilgili standartlar ve Türkiye’de eğitim liderliği: ISLLC okul liderliği standartları

Abstract

Eğitim sisteminin bir alt sistemi ya da birimi olarak okulların, öngörülen amaçları gerçekleştirebilmelerinde ve okulun çıktıları üzerinde bir eğitim lideri olarak okul müdürlerinin çok yönlü etkileri vardır. Bu nedenle okul müdürlerinden, okuldaki gündelik rutinleri gerçekleştirmenin ötesinde gerek okul toplumu gerekse okul çevresi yönünden bazı liderlik davranışlarına ve özelliklerine sahip olmaları beklenmektedir. Küreselleşme sürecinde eğitim ve okul yönetimi alanında gündeme gelen yeni paradigmalar, giderek okuldan ve okul yöneticilerinden beklentilerin artmasına yol açmakta olup okula ve okul müdürlerine yeni görev ve sorumluluklar yüklemektedir. Dolayısıyla değişen toplumsal talep ve beklentiler, okul yöneticilerinden beklentileri zaman içinde değiştirmektedir. Buna bağlı olarak eğitim ve okul liderliğiyle ilgili bazı standartların geliştirilmesi ve zaman içinde bunların ihtiyaçlara göre güncellenmesi söz konusu olmaktadır. Okul yöneticiliği ve liderliği konusunda ilk araştırmaların yapıldığı ve standartların geliştirildiği ülkelerin başında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gelmektedir. Söz konusu standartlar, başlangıçta 1996 yılındaki, kısa adıyla, ISLLC standartları adıyla ortaya konulmuş olup 2008 ve 2015 yıllarında yeni adıyla güncellenmiş ve geliştirilmiştir. Bu makalede yukarıda sözü edilen eğitim ve okul liderliği ilgili belirtilen standartlar incelenmiştir. Bu kapsamda Türkiye’de okul yöneticisi seçme ve atama, okul yöneticilerinden beklenen rol ve sorumluluklara değinilerek bu bağlamda eğitim ve okul liderliğiyle ilgili standartlar çerçevesinde Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) okul yöneticisi seçme ve atama süreciyle ilgili geliştirilen ilgili mevzuat ve yetiştirme programları, Milli Eğitim Şuralarında eğitim yöneticiliği konusu, okul yöneticisi seçme ve istihdamıyla ilgili uygulamalar incelenmiştir. Yapılan alan taraması sonucunda okul yöneticiliğinde uzmanlaşma sürecinde bazı yeterlilik veya standartlar geliştirme girişimlerinin olduğu ancak henüz ulusal düzeyde bütüncül ve sürdürülebilir standartların henüz oluşturulamadığı sonucuna ulaşılmıştır.