Schelpzorg: een palliatief zorgmodel voor patiënten met een ernstige, persisterende psychiatrische aandoening

Abstract

Schelpzorg is een innovatief zorgmodel dat in Vlaanderen ontwikkeld wordt om kwaliteitsvolle zorg te bieden aan patiënten met een ernstige, persisterende psychiatrische aandoening (EPPA). Deze patiënten dreigen immers in de huidige zorgcontext onder- of overbehandeld te worden. Daarom hertaalt schelpzorg de palliatieve filosofie naar de psychiatrie en voegt het palliatieve elementen toe aan het herstel. De zorgverleners creëren een “exoskelet”, een “schelp” of een “externe structuur” omdat de patiënten een te zwakke “interne structuur” hebben om te kunnen functioneren. Schelpzorg is een holistische benadering met vier pijlers: de fysieke zorg gaat in op de somatische beperkingen, de psychologische zorg focust op comfort en welzijn, de sociale zorg biedt een structuur van activiteiten en contacten en de existentiële zorg bevordert de ervaring van een zinvol leven. Belangrijk is een persoonlijke aanpak, een flexibele omgang met regels, een grote dosis creativiteit en een bijzondere expertise in de somatische en de existentiële zorg. De eerste ervaringen wijzen op een verhoging van het welzijn van patiënten en een positieve dynamiek bij zorgverleners. Daarom is een verdere ontwikkeling van gespecialiseerde zorgeenheden voor schelpzorg, te vergelijken met palliatieve diensten, noodzakelijk. Ten slotte is er nood aan meer onderzoek, een betere detectie van de zorgnoden, kwaliteitsindicatoren en vorming.