Radiotherapie bij primaire prostaatkanker: als minder meer wordt

Abstract

In België werden 9.555 mannen gediagnosticeerd met prostaatkanker (PCa of prostate cancer) in 2017. In een meerderheid van de gevallen wordt prostaatkanker in een gelokaliseerd stadium ontdekt. Heelkunde en radiotherapie vormen in dat stadium evenwaardige curatieve behandelingen. Tot voor kort bestond een radiotherapeutische behandeling van prostaattumoren standaard uit een uitgebreid behandelschema waarbij de patiënt gedurende een achttal weken dagelijks bestraald werd. Toenemend inzicht in de biologische eigenschappen van prostaattumoren leidde echter tot de introductie van hypofractionatie. Bij gehypofractioneerde behandelingen wordt in een beperkter aantal sessies met een hogere dosis per sessie een in totaal lagere (fysische) dosis straling toegediend. Theoretisch wordt die toegediende dosis straling biologisch als minstens evenwaardig ervaren wegens specifieke radiobiologische eigenschappen van prostaattumoren. Vier grote gerandomiseerde studies toonden aan dat matige hypofractionatie, waarbij de behandeling gereduceerd wordt tot een twintigtal sessies, gelijkaardige resultaten oplevert als een standaardbehandeling aangaande ziektevrije overleving. In die studies werden hoofdzakelijk prostaatkankerpatiënten met een intermediair ziekterisico geïncludeerd. Een versneld optreden van acute nevenwerkingen, gevolgd door een eerdere reductie van de klachten werden gezien bij een matig gehypofractioneerde behandeling in vergelijking met de standaardbehandeling. De resultaten van die studies leidden tot een implementatie van matige hypofractionatie in de dagdagelijkse klinische praktijk. Momenteel wordt verder onderzoek verricht naar het gebruik van extreme hypofractionatie, onder andere ook bij hoogrisicopatiënten. Daarbij wordt het aantal bestralingssessies gereduceerd tot een vijftal sessies. Zowel de matige als extreme hypofractionatiestrategie streven er bovendien naar de invloed van een radiotherapeutische behandeling op het dagdagelijkse leven van prostaatkankerpatiënten zoveel mogelijk te beperken door het aantal sessies te verminderen.