DEĞERLER VE ÇIKARLAR ARASINDA: ABD’NİN ORTADOĞU’DAKİ SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ DARBELERİYLE İLİŞKİSİNE FARKLI BİR BAKIŞ-Reference-Cited by-同舟云学术

DEĞERLER VE ÇIKARLAR ARASINDA: ABD’NİN ORTADOĞU’DAKİ SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ DARBELERİYLE İLİŞKİSİNE FARKLI BİR BAKIŞ

Published:2024-07-03 Issue:1 Volume:12 Page:195-212
ISSN:2147-5121
Container-title:Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
language:
Short-container-title:

Author:

Yavuz Özge¹^ORCID,Okur Mehmet Akif²^ORCID

Affiliation:

1. KARABÜK ÜNİVERSİTESİ, İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ, SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ

2. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ, İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ, SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ

Abstract

ABD’nin Soğuk Savaş döneminde demokratik değerlerin savunuculuğunu üstlendiği bilinmektedir. Fakat Ortadoğu söz konusu olduğunda, savunduğu değerler ile çıkarları arasında sıklıkla ikileme düştüğü ve bu durumlarda tercihlerini çıkarlarından yana kullandığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada, ABD’nin Soğuk Savaş dönemi Ortadoğu politikasında yaşadığı değer-çıkar ikilemi, bölgedeki demokratik rejimlere düzenlenen darbeler (1953 İran Darbesi ve 1980 Türkiye Darbesi) karşısındaki tutumu üzerinden masaya yatırılmaktadır. Tasnif dışı bırakılmış Amerikan belgeleri çalışmada başvurulan temel kaynakları teşkil etmektedir. Bu belgeler ışığında, ABD’nin Türkiye darbesinden memnuniyet duyduğu, İran darbesini ise bizzat düzenlediği anlaşılmaktadır. Çalışmada ABD’nin Sovyet nüfuzunun engellenmesini ulusal çıkarları açısından birincil amacı olarak değerlendirdiği ve bölgedeki güç dengesini kendi lehine tesis edecek yönetimlerin halk iradesini yansıtıp yansıtmamalarıyla ilgilenmediği sonucuna varılmaktadır. Ayrıca demokratik değerleri üzerinden yaşadığı baskıyı hafifletmek amacıyla çıkarlarına uygun yeni söylemler kullandığı da gösterilmektedir.

Publisher

Nisantasi Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Reference84 articles.

1. Abrahamian, E. (1979). Iran in revolution: The opposition forces. MERIP Reports, 75/76, 3-8.

2. Ahmad, F. (1993). The making of modern Turkey. London and New York: Routledge.

3. Albrecht, H. (2015). The myth of coup-proofing: Risk and instances of military coups d’état in the Middle East and North Africa, 1950-2013. Armed Forces & Society, 41(4), 659-687.

4. American Embassy Ankara to Secretary of State. (1980, March 24). Turkish response to message on economic sanctions against Iran. National Security Council, Country File: Trust Territory of the Pacific Islands: 6/77-1/81 through Turkey: 9/80-1/81, Box 75, Jimmy Carter Library.

5. Albright, M. K. (2000). Basın açıklaması: Amerikan-İran ilişkileri. Dış İşleri Bakanlığı Arşivi.