I. IUSTINIANUS DÖNEMİNDE SOSYAL DURUM VE DİNİ MİMARİYE ETKİLERİ

Abstract

I. Iustinus'un çağrısıyla başkent Constantinopolis'e gelen yeğeni I. Iustinianus, I. Iustinus tarafından 527 yılında eş imparator ilan edilmiş ve daha sonra aynı yıl tek imparator olmuştur. I. Iustinianus'un Dönemi’nde imparatorluğun çeşitli yerlerinde yapıların onarımına öncülük etmesi, sanat ve mimariyi desteklemesi 6. yüzyılı önemli kılmıştır. Constantinopolis'te hipodromda yapılan araba yarışları, halkın adrenalin tutkusunu sürdürmesini sağlamıştır. Ancak bir olay sonucunda çıkan isyan, kente ve önemli yapılara zarar vermiştir. I. Iustinianus, Nika İsyanı'nı ordu komutanı aracılığıyla bastırarak önemli bir kıyım gerçekleştirmiştir. Bu olaylar, imparatorluğa zarar verse de I. Iustinianus, Hagia Sophia Kilisesi'nin inşa edilmesini sağlayarak halkı inanç aracılığıyla kazanmıştır. Anthemios ve Isidoros gibi matematikçi ve fizikçi mimarlara görev vererek Hagia Sophia'nın yapımını başlatmıştır. I. Iustinianus Dönemi Bizans dini mimarisinde merkezi kubbe, kilisede tek tanrılı inançlardaki evrensel hâkimiyetin simgesel önemini vurgulayarak dikkat çekmiştir. Dolayısıyla, I. Iustinianus Dönemi Bizans mimarisi ve sanatında önemli bir dönüm noktası olmuştur. 6. yüzyılın ilk yarısında Nika İsyanı’nın başkent mimarisinde bir dönüşüme sebep olabileceğinin öngörülmemesi ve bir imparatorun mimari ve sanat konusunda doğrudan teşvik edici ve destekleyici olmasıyla birlikte imparatorluk bütçesinin bir kısmının mimari ve sanat alanında kullanılması dönemin en belirgin özelliği olmuştur. I. Iustinianus’un imparatorluğu öncesinde, I. Iustinus Dönemi’nde tecrübe kazanmasının yanı sıra akıllı bir kadın olan eşi Theodora’nın da desteğiyle güçlü bir politika yürütmüştür. İmparatorluk sınırları içinde birçok yapı onarımı ya da inşasında doğrudan etkisi olan I. Iustinianus’un toplumsal hareketleri ve orduyu başarılı yönetmesi imparatorluğun en geniş sınırlarına ulaşmasını da sağlamıştır. Askeri başarısının yanı sıra özellikle dini mimari ve sanatta attığı adımlarla toplumun desteğini almıştır.