Eski Mısır'da Nil Nehri ve Tanrı Hapi

Abstract

Yunan nehir tanrısının adı olan “Neilos” kelimesinden gelen ve Eski Mısır yazılı kaynaklarında “Iteru” olarak geçen Nil nehri, Mısır coğrafyasının en belirgin özelliği olmasının yanı sıra dünyanın en uzun nehridir. Nehrin Mısırlıların yaşamlarının neredeyse her alanında önemli olduğu, Herodot’un “Nil Osiris'in armağanı, Mısır Nil'in armağanıdır” sözünden de anlaşılmaktadır. Nehrin Mısır toplumu için taşıdığı önemi, özellikle cenaze töreni etkinlikleri, kutlanan bayramlar ile taptıkları tanrı ve tanrıçalarda görebilmekteyiz. Bu noktada yazılı metinler ve tasvirlere göre tanrı Hapi, Hapi Atur, Hnum ve Sobek ile tanrıça Heqet, Satet ve Anuket’in Nil nehri ile ilişkili oldukları görülür. Bunlar içinde adına düzenlenen festivaller, söylenen ilahiler, sunulan adaklar ve tasvirler, Mısırlılar’ın Nil Taşkını olarak tanımladıkları tanrı Hapi’nin, diğer Nil tanrılarından daha önemli konumda olduğunu gösterir. Diğer tanrılardan Hapi Atur Nil’in cennet tanrısı, Sobek üreme ve bereketlilik, tanrı Heket ise doğurganlık ve yeniden doğuşla ilgilidir. Hnum, Satet ve Anuket ise Nil taşkınıyla bağlantılı Elefantin’in üçlü tanrı grubunu oluşturmuşlardır. Eskiçağ’da Nil Nehri’nin taşma zamanlarında düzenlenen bayramlar, Mısır’da çok uzun süre benzer şekilde kutlanmaya devam ettiyse de günümüzde bu geleneğin terk edildiği görülmektedir. Abstract The Nile river, which comes from the word "Neilos", the name of the Greek river god, and is referred to as "Iteru" in Ancient Egyptian written sources, is the longest river in the world, as well as being the most prominent feature of Egypt's geography. The fact that the river was important in almost every aspect of the lives of the Egyptians is also understood from Herodotus' saying “the Nile is the gift of Osiris, but Egypt is the gift of the Nile”. We can see the importance of the river for the Egyptian society, especially in the funeral ceremonies, celebrated holidays and the gods and goddesses they worshiped. At this point, according to the written texts and descriptions, it is seen that the gods Hapi, Hapi Atur, Hnum and Sobek and the goddesses Heqet, Satet and Anuket are related to the Nile river. Among these, the festivals held in name, the hymns sung, the offerings and the depictions show that the god Hapi, whom the Egyptians defined as the Nile Flood, was more important than the other Nile gods. Among other gods, Hapi Atur is the god of the Nile's heaven, Sobek is related to reproduction and fertility, and the god Heket is related to fertility and rebirth. On the other hand, Hnum, Satet, and Anuket formed the triple god group of Elephantin associated with the Nile flood. Although the festivals held during the flooding of the Nile in Ancient Period continued to be celebrated in a similar way in Egypt for a very long time, it is seen that this tradition has been abandoned today.