Jean-Claude Coquet: Bir Yaşam, Bir Kuram

Abstract

Bu makalede Paris Göstergebilim Okulu’nun başat figürlerinden Fransız dilbilimci ve göstergebilimci Prof. Dr. Jean-Claude Coquet’nin uzun yıllar boyunca büyük bir titizlikte geliştirdiği ve nihai aşamasında Söyleyenler Kuramı olarak adlandırdığı yaklaşımı ele alınmaktadır. Bu yaklaşım göstergebilim ile görüngübilimi birleştirmekte ve dil, gerçeklik ve varlık olgularının birbirinden ayrılmaz nitelikte olduklarına dikkat çekmektedir. Jean-Claude Coquet kuramının çıkış noktasını dünyanın ilk görüngübilimcisi olabileceğini düşündüğü Aristoteles’e kadar götürmekte ancak kendisi üzerindeki en büyük etkinin dilbilimci Émile Benveniste’e ait olduğunu belirtmektedir. Gerçekten de Coquet Collège de France’ta derslerini izlediği Benveniste’ten kendi kuramının temellerini oluşturan kavramları alır ama bu kavramları, her birinin içeriğini geliştirerek kullanır. Çalışmada söz konusu bu kavramlardan söylem, söyleyen, özne, öznelik yetisi ve nesne kavramları ele alınıp Benveniste’in sözceleme dilbiliminden Coquet’nin Söyleyenler Kuramına geçişte içeriklerinin nasıl yenilendiği gösterilmektedir. Coquet yalnızca bu kavramların içeriklerini yenilemekle kalmaz, bu kavramlardan yola çıkarak yeni kavramlar da önerir ve yenilenen bu kavramların türsel sınıflandırmalarını da yapar. Makalede ayrıca yine Benveniste’in öncülüğünü yaptığı gerçeklik ilkesinin Coquet’nin kuramında nasıl bir yer bulduğu irdelenmekte ve Jean-Claude Coquet’nin gerçeklik – hakikat ilişkilerini nasıl kavramlaştırdığına mercek tutulmaktadır. Önerdiği özgün yaklaşım ve kavramlarla günümüz göstergebilimine önemli katkılar sağlamış olan Jean-Claude Coquet birçok araştırmacıyı etkilemiş öncü bir bilim insanıdır. Çok sağlam bir zemine oturan Söyleyenler Kuramı yalnızca edebiyat göstergebilimi alanında değil çeviri göstergebilimi alanında da izlenen ve yararlanılan bir yaklaşım sunar.