Relationship between Bullying Behaviors, Anxiety and Social Anxiety in Children

Abstract

Öz Amaç: Akran zorbalığı küresel bir sorundur. İsim takma, dışlama, dedikodu yapma, malına zarar verme, vurma veya itme gibi çeşitli şekillerde olabilen akran zorbalığı, okul çağındaki çocukların deneyimlediği, maruz kalan tüm öğrencileri -zorba, kurban ve seyircileri- etkileyen süreğen bir sorundur. Zorbalık, herhangi bir nedenle kendini başkalarından güçlü/ üstün hisseden bir kişinin, kendisinden bir şekilde daha zayıf/ savunmasız gördüğü bir kişiyi tekrar tekrar, kasıtlı, istenmeyen söz veya eylemlerle hedef alarak "gücünü" saldırgan bir şekilde kullanmasıdır. Zorbaların hedefi olan kurbanlar ya fiziksel ya da duygusal olarak incinirler ve başlarına gelenleri kendi başlarına durdurmakta zorlanırlar. Akranlar tarafından zorbalığa uğramak, olaylara maruz kalan tüm bireyler için kısa ve uzun vadeli olumsuz sonuçlar doğurabilir. Okullarda zorbalık olaylarına müdahale edilmediğinde, zorbalığın etkileri yetişkinlikte de devam etmektedir. Bu nedenle erken yaşlardan itibaren deneyimlenen zorbalık davranışları ve bunların çocukların kaygı ve sosyal anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması akran zorbalığını önleyici politika ve müdahale programları geliştirilmesi için önemlidir. Araştırmada akran zorbalığı davranışlarının türü ve sıklığı belirlenerek yaşanan akran zorbalığının çocukların kaygı ve sosyal anksiyete düzeyleriyle ilişkisi Çankırı örnekleminde incelenmiştir. Yöntem: Araştırma küme örnekleme yöntemiyle iki ilkokulda ve 590 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Veriler Akran Zorbalığı Ölçeği Çocuk Formu, Çocuklar İçin Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri ve Çocuklar için Sosyal Anksiyete Ölçeği-Yenilenmiş Formu kullanılarak toplanmıştır. Veriler betimsel analizler yoluyla SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmada ilkokul öğrencilerinin yaklaşık dörtte birinin akran zorbalığına maruz kaldığı, kurban ve zorbalık davranışları cinsiyete, kronik rahatsızlığa, ebeveynlerin boşanmış olmasına ve sınıf düzeyine göre farklılaştığı bulunmuştur. Ayrıca, kurban puanları ile zorbalık, sürekli kaygı ve sosyal anksiyete puanları arasında pozitif yönlü anlamlı bir korelasyon bulunmuştur. Sonuç: Okullarda zorbalık davranışlarının düzenli olarak incelenmesi ve kurban ve seyircilere zorbalık durumunda neler yapabileceklerinin öğretilmesi zorbalıkla ilişkili depresyon ve kaygının azalmasını sağlayabilir. Özgünlük: Araştırma Çankırı’da akran zorbalığı sıklığı üzerine yapılan ilk çalışmadır.