İmalat Sanayi Üretimi ile Çevresel Kirlilik İlişkisi: Türkiye İçin Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği

Abstract

İmalat sanayi özellikle gelişmekte olan ülkeler için ekonominin dinamik gücünü oluşturmaktadır. İmalat sanayi üretiminde tüketilen kömür, petrol ve doğalgaz gibi karbon temelli fosil enerji kaynakları sera gazı salınımına neden olmaktadır. İmalat sanayi çeşitli üretim alanları yoluyla doğrudan ve sektörün enerji talebi yoluyla dolaylı olarak sera gazları üretimi ile ilişkilidir. Çalışmanın temel amacı Türkiye imalat sanayi üretimi ve imalat sanayi kaynaklı sera gazı emisyonları arasında Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE) hipotezinin öngördüğü ters-U ilişkisinin geçerliliğini 1998-2018 dönemini kapsayan yıllık verileri kullanarak test etmektir. Bağımlı değişken olarak imalat sanayinin neden olduğu kişi başına karbondioksit (CO2) emisyonu, bağımsız değişken olarak kişi başına imalat sanayi GSYİH’si ve kontrol değişken olarak da kişi başına düşen imalat sanayinde tüketilen enerji miktarı kullanılmıştır. Değişkenler için kurulan kübik model ARDL sınır testi yaklaşımı ile incelenmiştir. Çalışmanın uzun dönem analiz sonuçları imalat sanayi üretimi ile kirletici emisyon miktarı arasında doğrusal bir ilişkiyi işaret etmektedir. Ancak GSYİH değişkenlerinin katsayıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. İmalat sanayi enerji tüketimi ve sektörün kirletici emisyon miktarları arasında pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Araştırma dönemine ait Türkiye imalat sanayi verileri ÇKE ters-U hipotezini desteklememektedir. İmalat sanayi üretimindeki artışın sera gazı emisyonlarına etkisi sektörün enerji talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır. Çalışmanın sonuçları sanayi yapısını kirletici endüstrilerden temiz endüstrilere dönüştürecek sanayi politikalarına öncelik verilmesi kadar, enerji üretiminin alternatif enerji kaynakları ile ikame edilmesinin önemini göstermiştir.