Abstract
Ներկայումս Հայաստանում ընթացող քաղաքական գործընթացների ընդհանուր համայնապատկերը՝ մարդկանց ցածր վստահությունն է երկրի քաղաքական զարգացումների և կուսակցական համակարգի նկատմամբ։ Հոդվածում ներկայացված է Երևանի բնակչության ընդհանուր լոյալության, մասնավորապես՝ Հայաստանի քաղաքական զարգացումների նկատմամբ լոյալության դինամիկայի մոդելը։ Այն կառուցվել է Երևանում 2022 թ․նոյեմբերին կատարված ներկայացուցչական սոցիոլոգիական հարցման տվյալների հիման վրա կառուցվածքային հավասարումների մոդելավորման (SEM – Structural Equation Modeling) մեթոդով։ Մոդելը նկարագրում է, թե ինչ ուղղությամբ և ինչ ուժով են տարբեր գործոններն ազդում Հայաստանի հասարակության քաղաքական լոյալության վրա։ Մոդելում «Լոյալություն» գործոնն արտահայտում է Հայաստանի քաղաքական ընթացքի ընդունելիությունը, վստահությունը քաղաքական առաջնորդների նկատմամբ և վստահությունը պետական պաշտոնյաների նկատմամբ։ Մոդելը ցույց է տալիս, որ «Լոյալության» վրա ամենահզոր ազդեցությունն ունի «Հեղափոխություն» գործոնը, որն արտահայտում է 2018 թ. «թավշյա հեղափոխության» ընդունելիության աստիճանը և հեղափոխությունից սպասումների իրականացվածության մակարդակը։ Գործոնի հարաբերական ուժը հավասար է 0.51-ի։ Որքան ավելի բարձր է հեղափոխությունից սպասումների իրականացվածությունը, այնքան, մնացած հավասար պայմաններում, բարձր է «Լոյալությունը»։ Իր ազդեցության ուժով երկրորդն է «Տնտեսություն» գործոնը, որն արտահայտում է Հայաստանի տնտեսության վիճակի դրական գնահատականները, նախորդ տարվա ընթացքում տնտեսական վիճակի դրական փոփոխությունները և ապագայի դրական սպասումները։ Գործոնի հարաբերական ուժը հավասար է 0.22-ի։ Որքան ավելի բարձր է «Տնտեսություն» գործոնի արժեքը, այնքան ավելի բարձր է «Լոյալությունը»։ Իր ուժով երրորդն է «Պատերազմ» գործոնը, որն արտահայտում է 44-օրյա պատերազմում բաց թողնված հնարավորությունները, այդ թվում՝ 44-օրյա պատերազմից խուսափելու, հաղթանակի և պատերազմական կորուստները նվազեցնելու հնարավորությունները։ Այս գործոնի հարաբերական ուժը -0.16 է։ Որքան հասարակությունն ավելի սուր է ընկալում բաց թողնված հնարավորությունները, այնքան ավելի ցածր է «Լոյալությունը»։ Բացահայտված գործոնները բացատրում են «Լոյալություն» գործոնի փոփոխականության (դիսպերսիայի) 48%-ը։ Մոդելի վերլուծության արդյունքները և ամբողջական կառուցվածքը կարող են գիտական հենք ծառայել հասարակության լոյալության հետ կապված խնդիրների ռազմավարական պլանավորման և կառավարման ոլորտներում։
Reference8 articles.
1. Atanesyan A., Mkrtichyan A. (2023). Youth perceptions of the war in Ukraine and its possible consequences (on the case of Armenian youth in Yerevan) Journal of Sociology: Bulletin of Yerevan University, Vol. 14 1(37), pp. 07-28․ DOI 10.46991/BYSU:F/2023.14.1.007
2. Atanesyan A.V., Mkrtichyan A.E. (2022) Armenia between Russia and the West: Foreign Political Priorities in Public Opinion. Sotsiologicheskie issledovaniya [Sociological Studies]. No 12. P. 88-100 DOI 10.31857/S013216250022088-9 (in Russian)
3. Berndt, A.E. (1998). "Typical" model features and their effects on goodness-of-fit indices. Presented at the 106th Annual Convention of the American Psychological Association, San Francisco, CA. http://reifman-sem.blogspot.com/2007/02/at-wednesdays-class-well-make-sure.html#:~:text=The%20AMOS%20output%20will%20report,and%20thus%20usually%20produces%20results
4. Holbert, Ch. (2023) Sample Size Determination for Correlation Studies․ March 25. URL: https://www.cfholbert.com/blog/sample-size-correlation/#:~:text= As%20a%20final%20note%2C%20the,power%2C%20even%20with%20large%20samples
5. Igolkina, A.A., Samsonova M.G. (2018) Method SEM: Structural equation modeling in molecular biology. Biophizika [Biophisics]. V. 63, № 2. pp. 213-224. (in Russian)