Katılım Finans Kurumlarında Faaliyetlerin Fıkhi Denetime Tabi Tutulması

Abstract

Katılım finans kurumları, sektörel büyümenin yanı sıra mevzuat açısından da gelişmeye devam etmektedir. Bunun sonucu olarak mevcut sorumluluklarına yeni düzenlemelerin getirdiği yükümlülüklerin de eklendiği görülmektedir. Bu kapsamda, katılım finans kurumlarında yürütülen faaliyetlerin fıkhi açıdan denetlenmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu durum, ilgili kurumlarda fıkhi denetim faaliyetinin nasıl yapılacağı sorusunu gündeme getirmiştir. Fıkhi denetim mekanizmasının oluşturulması, onun doğru bir şekilde işlediği anlamına gelmeyeceği için bu mekanizmada tatmin edici ve doğru sonuçlar ortaya koyan güvenilir bir sistemin inşa edilmesi elzemdir. İşbu makalede ele alınacak ana konu, katılım finans kurumlarında gerçekleştirilen işlemlerin bağlı olduğu akitlerin, fıkhi denetime nasıl konu olacağıdır. Katılım finans kurumlarında uygulanmakta olan tüm işlemler, İslam hukukunda yer alan bir akde dayanmaktadır. Her akdin genel anlamda taşıdığı şartları olduğu gibi kendine özgü şartları bulunmaktadır. İşlemin gerçekleştirilme aşamasında bütün bu şartların yerine getirilmiş olup olmadığının tespiti, fıkhi denetimin temelini teşkil ettiğinden fıkhi denetim faaliyetinin bu şartlar üzerinden yapılması gerektiği sonucuna ulaşmak mümkündür. Bu kapsamda çalışmamız, fıkhi denetimin İslam hukuku ilkeleri ışığında nasıl yapılacağını ortaya koyarak, akitlerde bulunan şartlar üzerinden fıkhi denetim faaliyetinin, amacına uygun bir şekilde yöntemini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, fıkhi denetim faaliyetine başlamadan işlemlerin bağlı olduğu akitlerin taşıdığı şartların tafsilatlı ve açık bir şekilde belirlenmesi suretiyle denetim testlerinin oluşturulması, fıkhi denetimin en önemli aşamalarından birini oluşturmaktadır. Söz konusu denetim testleri üzerinden gerçekleştirilecek fıkhi denetim faaliyetinin, İslam hukukuna uygun ve doğru bir çıktı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada fıkhi denetimin kısa tanımı ve işlevi üzerinde durulduktan sonra akitlerin genel olarak taşıdığı şartlar ve akitlerin kendine özgü olan şartlar kapsamında denetim noktaları belirlenmeye çalışılacaktır.