SON GELİŞMELER ÜZERİNDEN RUSYA FEDERASYONU HÜKÜMET SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Hükümet sistemleri, devletin temel organları olan yasama, yürütme ve yargının oluşum biçimlerini, anayasal konumlarını, birbirleri ile olan ilişkilerini belirleyen ve devlet erkinin bu organlar arasında nasıl dağılacağını düzenleyen kurallar bütünüdür. Bu açıdan bir devletin hükümet sistemi tanımlanırken, o devletin temel organlarının anayasasındaki konumuna, düzenleniş biçimine ve birbirleri ile olan ilişkilerine bakılmaktadır. Temelde, demokratik olarak kabul edilen ve günümüzde yaygın olarak kullanılan hükümet sistemleri, başkanlık, parlamenter ve yarı-başkanlık sistemleri veya bu sistemlerin bazı değişikliklerle meydana getirilen türevleridir. Devletler, hükümet sistemlerini tarihsel geçmişleri, sosyo-kültürel yapıları, ülkelerinin iç dinamikleri ve çevrede yaşanan gelişim ve değişim şartlarına uygun olarak tercih etmekte ve gerektiğinde farklı bir sisteme geçiş yapabilmektedirler. Bu kapsamda çalışmanın odağında yer alan Rusya Federasyonu, SSCB’nin dağılması ile birlikte egemen bir devlet olarak ortaya çıkmış, demokratik devlet, açılım, piyasa ekonomisi gibi söylemlerin etkisiyle ülkede geçmişe göre daha farklı bir hükümet sistemi kurumsallaşmıştır. Rusya, 1993 yılında yeni anayasasını kabul ederken, hükümet sistemi olarak yarı-başkanlık sistemini tercih etmiş ve bu sistemin uygulanmaya konulmasıyla uzun yıllar boyunca farklı çevrelerce çeşitli tartışmalar yaşanmış ve anayasada kısmi değişiklikler yapılmıştır. Devam eden süreçte ülkede 2020 yılında tekrar bir anayasa değişikliği daha yapılmış ve hükümet sistemini etkileyecek nitelikte bazı değişiklikler getirilmiştir. Bu çalışmada söz konusu yeni gelişmeler doğrultusunda Rusya Federasyonu hükümet sistemi ana hatlarıyla ele alınmaktadır. Ülkenin yasama organı olan Federal Meclis, Federasyon Konseyi ve Devlet Duması özelinde incelenmektedir. Ardından yürütme organı kapsamında cumhurbaşkanı ve hükümet ile ilgili bilgiler verilmektedir. Çalışmanın son kısmında ise, yargı organı ele alınarak, Federal Yüksek Yargı kapsamında Anayasa Mahkemesi ile Yüksek Mahkeme incelenmekte ve Rusya’nın köklü kurumlarından biri olan Prokuratura (Savcılık) ile ilgili bilgiler verilerek sonuçta tüm bu yapı ile yarı-başkanlık sistemi arasında ilişki kurulmakta ve değerlendirme yapılmaktadır.