Türkiye’de emekli bireylerin iş yaşamlarına yeniden dönmelerine ilişkin sosyoekonomik nedenler

Abstract

Daha uzun yaşam beklentileri ve daha düşük doğurganlık oranları ile birçok ülke, yaşlanan bir nüfusa sahip olmanın getirdiği finansal ve psikolojik sorunlar ile işgücü arzı problemleriyle karşı karşıya kalmaktadır. İleri yaştaki bireylerin emekli olduktan sonra tekrar çalışma yaşamlarını devam ettirmek istemeleri, bu zorluklarla mücadelenin önemli bir yolu olarak görülmektedir. Son yıllarda örgütler, daha ileri yaştaki emekli bireylerin çalışma yaşamlarını devam ettirmeleri için işyeri uygulamalarını daha kapsayıcı olacak şekilde ayarlama gerektiğini anlamaya başlamaktadırlar. Bununla birlikte, daha ileri yaştaki bireylerin emeklilik sonrası yeniden çalışmaya devam etme niyetleri üzerindeki etkilerini araştıran nispeten az sayıda ampirik çalışma bulunmaktadır. Literatürdeki bu az sayıdaki ampirik çalışma bulguları, hangi faktörlerin ileri yaştaki emekli bireylerin çalışmaya devam etmeye teşvik etmede etkili olduğunu belirlemeye yönlendirmektedir. Bu araştırmanın amacı, emekli olduktan sonra tekrar iş yaşantısına dönen ileri yaştaki bireylerin işgücüne sürekli katılım kararlarını etkileyen faktörlerin neler olduğunu belirlemektir. Bu araştırmanın örneklemi, İstanbul, Sakarya ve Kocaeli illerinde yaşayan ve emeklilik sonrası çalışmaya devam eden katılımcılardan oluşmaktadır. Toplanan verilerin, betimsel ve içerik analizleri ile değerlendirilerek ampirik bulgulara ulaşılması hedeflenmektedir. Araştırma sayesinde “kariyer/yaş ilişkisine bağlı algılar”, “gelir kaybı/alım gücü”, “toplumsal statü/itibar” ve “kişisel beden ve ruh sağlığı” başlıklı alt temalar üzerinden etkili sonuçlara ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçların ilgili iş kanunlarında ve SGK mevzuatında iyileştirmeler yapılmasına katkı sağlayacağı umulmaktadır.