The Effect of the 19th Century Westernization to the 20th Century: Sample of Dârü’l-Elhân

Abstract

19. yüzyılın ilk yarısında Tanzimat fermanıyla başlayan süreçte özellikle siyasi, askeri ve eğitim alanlarında yapılan ıslahat ve yeniliklerin Osmanlı müzik kültürü üzerinde önemli etkileri olmuştur. Bu etkilerin ortaya çıkmasında geleneksel saray okulu Enderun’un yerine kurulan eğitim kurumları ile Mehterhâne-i Hümâyun’un yerine kurulan Mûzikâ-yı Hümâyun, müzik kültüründeki değişimin de başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Özellikle geleneksel müzik eğitim ve icrâsının yapıldığı kurumların faaliyetlerinin sonlanması ve yerlerine Mûzikâ-yı Hümâyun’un ihdas edilmesi neticesinde batılılaşmanın ve Batı müziğinin kurumsal tarzda icrâ edilmeye başlanması önemli bir değişimi ifade etmektedir. 19. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan bu değişimin bir sonucu olarak Batı müziği icrâcılığı ve bestekârlığı, yüzyılın sonuna doğru bilhassa saray ve çevresinde yaygınlaşmıştır. Batı müziğinin bu düzeyde yaygınlaşması ve kurumsal olarak icrâ edilmesi karşısında Türk mûsikîsi çevrelerinde de kurumsallaşma çalışmaları ortaya çıkmıştır. Bu çalışma ile 19. yüzyılda başlayan değişimin bir sonucu olarak 20. yüzyılın başlarında kurulan Dârü’l-elhân’ın, kurumsal yapısı ve eğitim sistemi üzerinden Türk mûsikîsindeki değişim ve dönüşüm açıklanmaya çalışılacaktır.