İskender Bey Between Fact and Fiction: An Evaluation on Margherita Sarrocchi’s Scanderbeide

Abstract

XIV. yüzyıl sonlarında Osmanlı padişahını metbû tanıyan Arnavut beylerinden Gjan (İvan) Kastriyota’nın oğlu İskender Bey, babası tarafından rehin verildiği Osmanlı sarayında bir Müslüman olarak yetişmiş, ancak 1444 yılında irtidad ve Osmanlı devletine isyan etmiştir. Çeyrek asırdan uzun müddet Osmanlı devletiyle devam eden mücadelesi yaşadığı dönemde Osmanlı karşıtlığında birleştiği Avrupa güçlerinden destek görmekle kalmamış, çağını aşan etkiler bırakmıştır. Onun hayatı henüz XV. yüzyıl sonunda Demetrio Franco ve XVI. yüzyıl başlarında Marin Barleti tarafından kaleme alınmış, bu eserler Avrupa’da da tanınmış ve yayılmıştır. Avrupa’da Osmanlı tehdidi Türk imajının şekillenmesini belirlerken, İskender Bey de tarihsel kişiliğinin ötesinde, Balkanlar’da Türk karşıtı mücadelenin önde gelen figürlerinden biri olma özelliğiyle Avrupa edebiyatında İtalyancadan Fransızcaya çeşitli dillerde yazılan eserlere konu olmuştur. Bu eserler arasında Margherita Sarrochi’nin XVII. yüzyılın ilk çeyreğinde yazdığı Scadarbeide’si yer alır ve bir kadın tarafından kaleme alınmasından edebî özelliklerine çeşitli yönleriyle dikkati çeker. Bu çalışmada Margherita Sarrochi’nin söz konusu eseri, Avrupa’da Türk imgesinin şekillendirme ve dışa vurmadaki yeri bağlamında değerlendirilecektir. İskender Bey ve onun adeta bir destan kahramanı haline gelme süreci özetlenecek, hakkındaki yazının Avrupa’daki yansımaları ve bunlar arasında Margherita Sarrochi’nin eseri ele alınacaktır. Nihayet Margherita Sarrochi’nin Scanderbeide’sinde Türklere karşı mücadelenin bir Avrupalı gözüyle edebî olarak işlenmesindeki hususiyetler tespit edilecektir.