XV. ve XVI. Yüzyıllarda Ming-Osmanlı Denizciliği Üzerine Bir İnceleme

Abstract

XV. yüzyıl Çin denizciliğinin hem zirve yaptığı hem de çöküş yaşadığı dönemdir. Ming Hanedanlığı’nın başlarında Yuan Hanedanlığı ile süregelen deniz savaşları, Ming gemi teknolojisinin gelişmesini sağlamıştır. İmparator Hongwu döneminde yalnızca deniz savaşlarına ve diplomatik seyahatlere izin verilmesi denizcilik faaliyetlerini sekteye uğratsa da XV. yüzyılda İmparator Yongle döneminde denizcilik zirveye ulaşmıştır. Seyahatlerin yasaklanmasıyla birlikte Ming denizciliği XV. yüzyılın sonlarına doğru gerilemeye başlamıştır. 1433 yılında deniz yasağının tekrar yürürlüğe girmesiyle birlikte deniz seyahatleri yasaklanmış, denizcilik faaliyetleri diplomatik ve deniz savaşları ile sınırlı kalmıştır. Dolayısıyla da Ming denizciliği bir daha asla eski konumuna gelememiştir. Osmanlı’da denizcilik ise XV. yüzyılın başlarında canlanmaya başlamıştır. Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmed, İstanbul’un fethi için bir donanma hazırlanmasını emretmiştir. Derya Beyi Baltaoğlu Süleyman Bey’in kumandasındaki 350-400 gemiden oluşan fetih donanmasında kürekçiler dışında 20.000 deniz askeri bulunmaktadır. Fetih sırasında donanma gemilerinden bir kısmının karadan yürütülerek Haliç’e indirilmesi taktiği günümüzde dahi önemli bir yer tutmaktadır. İstanbul’un fethi sonrası Fatih Sultan Mehmed’in deniz faaliyetlerine önem vermesi, Osmanlı’nın denizlerde aktif olmasını sağlamıştır. XV. yüzyılın sonlarına doğru ise Osmanlı’nın denizlerdeki gücü artmıştır. Bu çalışmada, XV. ve XVI. yüzyılda Ming denizciliğinin gelişim, duraklama, gerileme süreçleri ile Osmanlı denizciliğinin gelişim ve duraklama süreçleri ele alınacaktır.